تکامل حرکتی کودک:

اوج تكامل حركتي محدود به فرصت های طلایي، حساس و حياتي 6 تا 5 سال اول زندگي است. كه شبكه عصبي بر اساس تحریكات محيطي در حد نهایت كاركرد خود مي باشد. این فرایند تكاملي در برخي از كودكان مختل مي شود. به طوری كه 6-10 درصد آنان به ناتواني عصبي تكاملي مبتلا مي شوند. برخي از این ناتوانایي ها در طول ماه ها یا سال های اول زندگي بروز مي كنند. اما برخي دیگر تا مدت ها بدون علامت مخفي مي مانند. برای مثال فلج مغزی یكي از علت های ناتواني كودكان با شيوع 1 در هر 600 تولد مي باشد. این ضایعه با آسیب های حرکتی متنوعی همراه است.

آسیب های فلج مغزی منجر به اسپاستیسیتی ، ازبین رفتن کنترل حرکتی ، تاخیر در کسب مراحل رشد حرکتی و … می باشد. این آسیب ها در صورت عدم درمان منجر به محدودیت در عملکرد زندگی روزمره کودک مانند غذا خوردن ، لباس پوشیدن ، حمام کردن و توانایی تحرک در این کودکان می باشد. این ضایعه معمولا در سنين زیر 4 ماهگي قابل تشخيص نمي باشد.به خصوص در مورد كودكان با نقص خفيف و به همین دلیل گاهی برای شروع  کاردرمانی تا زمان بروز علا یم صبر مي كنند. بعبارتي كودكان فلج مغزی  یك دوره خاموش را مي گذرانند.كه در آن هيچ گونه علامتی از نقص حركتي ندارند. بنابراین انتظار مي رود كه شروع کاردرمانی با تاخير روبه رو باشد.

اهمیت کاردرمانی زودهنگام:

پس از تشخيص، کاردرمانی بر ترميم مجدد سلول های مغزی آسيب دیده متمركز است و درمان های متنوع با رویكردهای متنوعی ارایه میشود.که بدون درنظر گرفتن نوع مداخله درمان فلج مغزی باید تا قبل از شكل گيری و ثبات الگوهای حركتي غير طبيعي ارائه شود.

 كانون حمایت از افراد ناتوان، اهميت مداخلات زودهنگام در كودكان فلج مغزی را هم مرتبه با اهميت سيستم آموزشي زودهنگام معرفي كرد. باتوجه به اینکه ماه ها وسال های اوليه زندگي فرصتي استثنایي برای كسب مهارت های تكاملي مي باشد.چرا كه 80% از توانمندی های مغز آنان تا قبل از 1 سالگي شكل مي گيرد.

مداخالت زودهنگام  کاردرمانی در فلج مغزی در حدود 1-4 ماهگي به علت حداكثر پتانسيل و سازگاری مغز نوزاد بسيار ارزشمند است. در طول 18 ماه اول زندگي تكامل بسيار گسترده و سریع است. درنتيجه کاردرمانی در این سنين موثر خواهد بود هرچه كودک خدمات مورد نياز خود را زودتر دریافت كند.موثرتر خواهد بود. کاردرمانی در فلج مغزی زودهنگام نه تنها پتانسيل بهبود نتایج عملكردی را افزایش مي دهد،. بلكه مي تواند رفاه عاطفي و روانشناختي نوزاد و خانواده را نيز متاثر سازد.

از طرفي خانواده ها بهتر مي توانند خود را با نيازهای كودک تطبيق داده وانتظارات بجا و متناسب داشته باشند. بر این اساس کاردرمانی زود هنگام و مفيد در  كودكان فلج مغزی را سنين زیر 18 ماهگي تعریف مي کنند.

تشخیص توسط پزشک و کاردرمان:

در تحقيقات متعدد در این رابطه الگوی ارجاع كودكان به کاردرمانی  و عوامل موثر بر ارجاع و دریافت بهنگام خدمات بررسي شده است و مشخص شده كه عوامل متعددی در ارجاع كودكان دارای مشكل حركتي به مراكز کاردرمانی دخيل است؛ یكي از فاكتورهایي كه در تحقيقات ذكر شده است تشخيص پزشك مي باشد.

به طور کلی تشخیص ضایعات حرکتی يچيده و دشوار مي باشد.و در 3 حالت ممكن است كودكان تشخيص گرفته و نياز به خدمات توانبخشي بخصوص كاردرماني در آنان احساس شود:

1. نوزادان نارس با وزن كم
2. نوزادان كامل با وزن طبيعي كه در طول دوران نوزادی دارای مشكلات نورولوژیك مي باشند.
3. دسته سوم نوزاداني با وزن طبيعي، دوره بارداری طبيعي وكامل و بدون مشكالت ورولوژیك در دوران نوزادی مي باشند.كه در این حالت تست ها و غربالگری های اختصاصي پزشك و مشاهدات كاردرمانگر نقش حياتي ایفا مي كند.

درحالت اول تشخيص راحت است.و مشخصا این نوزادان در معرض خطر هستند. در اهميت ابتال نوزادان پر خطر به نقایص حركتي Johnson و همكاران دریافته اند كه 65 %نوزادان پرخطر كه تا سن 18 ماهگي راه نرفته اند؛ تا قبل از 3 سالگي بيماری آنها مشخص شده است.تحقيقات نشان داده است كه نوزادان در معرض خطر كه سن جنيني زیر 37 هفته دارند.و با وزن كم بدنيا مي آیند. زودتر تشخيص مشكالت تكاملي گرفته و در نتيجه زودتر نيز از خدمات كاردرماني بهره مي برند.

شناسایی علایم مشکلات حرکتی توسط خانواده و شروع درمان زودهنگام:

همچنين از آنجایي كه در سنين آغازین زندگي، كودكان بيشترین تماس و ارتباط را با والدین خود دارند. والدین توانایي تشخيص مشكالت حركتي كودكان را دارند.بطوریكه در مطالعات مشخص شده است حساسيت “توانایي والدین در رابطه با تكامل كودک خود” به عنوان یك معیار بسیار مهم د تشخیص زود هنگام فلج مغزی است. در بررسي مطالعات مشخص گردید.كه یكي از فاكتورهایي كه مي تواند.منجر به شروع بهنگام خدمات كاردرماني شود.و به نوعي بر سن آغاز خدمات كاردرماني در کودکان فلج مغزی  تاثير داشته باشد. نگراني والدین در مورد تاخير در رشد حركتي نوزاد در حال رشد مي باشد.كه خود مي تواند.برگرفته از ميزان آگاهي والدین در رابطه با مراحل رشد حركتي و سن ایجاد هر كدام از مراحل رشدی باشد.

به طوری كه درک والدین از مشكل كودک و ابراز نگراني در این زمينه یكي از معيارهای مهم است.كه مي تواند به روند تشخيص زودهنگام فلج مغزی توسط پزشک كمك مي كند.قطعا تشخیص زودهنگام  پزشكان و چگونگي عملكرد.آنان و اگاه كردن والدین جهت ادامه درمان پس از تشخيص نقش مهمي در شروع زودهنگام خدمات كاردرماني دارد.با توجه به اهمیت شروع کاردرمانی در کودکان فلج مغزی در بازه یک.تا جهار ماهگی و حداکثر 18 ماهگی لزوم جدی گرفتن علایم تاخیر و مشکلات.حرکتی و مراجعه زود هنگام به پزشک در بهبود نتایج درمانی بسیار اهمیت دارد.

تشخیص و درمان زودهنگام در کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی فاطمه باقرزاده

کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده در کرج.با بهره گیری از بروزترین تجهیزات و تکنیک های درمانی در زمینه درمان.فلج مغزی و تست های تشخیصی و غربالگری زودهنگام فلج مغزی با استفاده از دانش بروز دنیا آماده.ارایع خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل ،کلینیک و حضوری به کودکان دلبندتان میباشد.