کودکان، موجوداتی لطیف و حساس، دنیای اطراف خود را با اشتیاق کاوش می‌کنند. اما گاهی اوقات، حوادث ناگوار یا چالش‌های روزمره، سایه‌ای از ترس بر دنیای پرشور آنان می‌افکند. این ترس‌ها، اگر به موقع مدیریت نشوند، می‌توانند تأثیرات مخربی بر روحیه و آینده کودکان داشته باشند. از افسردگی و انزوا گرفته تا مشکلات اجتماعی و ضعف در روابط، ترس می‌تواند به مانعی جدی در مسیر رشد آنان تبدیل شود.

نقش بازی درمانی در شناخت احساسات کودک و کاهش ترس‌ها

شناخت و درک احساسات برای کودکان به دلیل پیچیدگی و ماهیت انتزاعی آن، چالشی بزرگ است. کودکان اغلب نمی‌توانند احساسات خود را به‌طور مستقیم بیان کنند و این امر باعث می‌شود که ترس‌ها و اضطراب‌هایشان بدون شناسایی باقی بماند. در این میان، بازی درمانی به عنوان ابزاری تخصصی و علمی، به کمک کودکان می‌آید تا با ترس‌هایشان مقابله کنند و بر آن‌ها غلبه کنند.

 

چی باعث میشه کودک دچار ترس و اضطراب شود؟

 

رفع ترس کودکان با بازی درمانی

ترس یکی از شایع‌ترین مشکلات روانی در کودکان است که بر تمام جنبه‌های زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این احساس ناخوشایند، کودکان را از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بازمی‌دارد و اعتماد به نفس آن‌ها را کاهش می‌دهد. بازی درمانی، با ایجاد فضایی امن و طراحی بازی‌های هدفمند، به کودکان کمک می‌کند تا:

• احساسات خود را بیان کنند.
• رفتارها و عواطف خود را شناسایی کنند.
• مهارت‌های لازم برای رویارویی با موقعیت‌های ترس‌آور را بیاموزند.
• اعتماد به نفس و عزت نفس خود را تقویت کنند.

 

بازی درمانی برای کودکان ترسو

بازی درمانی فواید متعددی دارد که عبارتند از:

1. کاهش استرس و اضطراب: بازی، روشی طبیعی برای کاهش تنش‌های روانی است.
2. تقویت مهارت‌های اجتماعی: بازی‌های گروهی به کودکان کمک می‌کنند تا روابط جدیدی برقرار کنند و احساس تعلق را تجربه کنند.
3. ابراز غیرمستقیم احساسات: بسیاری از کودکان نمی‌توانند ترس‌های خود را به زبان بیاورند؛ اما از طریق بازی، احساسات خود را به نمایش می‌گذارند.
4. افزایش اعتماد به نفس: موفقیت در بازی‌ها، احساس ارزشمند بودن را در کودکان تقویت می‌کند.
5. شناخت و مدیریت ترس‌ها: کودک با تمرین و تجربه در بازی، ترس‌های خود را شناسایی کرده و یاد می‌گیرد چگونه آن‌ها را کنترل کند.

کاربرد	توضیحات
بهبود مشکلات عاطفی	مانند افسردگی یا اضطراب
کمک به کودکان بازمانده از حوادث ناگوار	حمایت از کودکان برای مقابله با تجربیات دشوار
تقویت مهارت‌های اجتماعی و مدیریت خشم	آموزش مهارت‌های ارتباطی و کنترل احساسات
بهبود سازگاری در محیط‌های جدید	مانند تطبیق با شرایط مدرسه

نقش والدین در بازی درمانی

والدین به عنوان اولین و نزدیک‌ترین حامیان کودکان، نقش مهمی در موفقیت بازی درمانی دارند. حضور و حمایت آن‌ها می‌تواند تأثیر این روش درمانی را چندین برابر کند.

چگونه والدین می‌توانند موثر باشند؟

1. تشویق موفقیت‌ها: هر پیشرفت کوچک کودک باید با تشویق والدین همراه شود. این کار انگیزه کودک را افزایش می‌دهد.
2. ایجاد محیطی امن: کودک باید در فضایی آرام و بدون استرس بازی کند تا احساس امنیت کند.
3. همراهی در بازی‌ها: والدین می‌توانند با شرکت در برخی بازی‌ها، احساس اعتماد و صمیمیت را تقویت کنند.
4. صبوری: غلبه بر ترس‌ها زمان‌بر است. والدین باید با صبر و درک، کودک را در این مسیر همراهی کنند.

 

انواع بازی‌ها

1. بازی‌های نقش‌آفرینی

این بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا با ایفای نقش شخصیت‌های شجاع و قدرتمند، ترس‌های خود را به چالش بکشند و با آن‌ها مقابله کنند.

2. بازی‌های هنری

فعالیت‌هایی مانند نقاشی، ساخت کاردستی یا خمیر‌بازی، به کودکان امکان می‌دهد احساسات و ترس‌های خود را به تصویر بکشند و آن‌ها را بهتر درک کنند.

3. داستان‌سرایی و داستان‌سازی

کودکان با ساختن داستان‌هایی مرتبط با ترس‌هایشان، عمیق‌تر به این احساسات فکر می‌کنند و راه‌هایی برای مقابله با آن‌ها پیدا می‌کنند.

4. بازی‌های ورزشی و حرکتی

ورزش، فعالیتی مفید برای کاهش استرس و تقویت روحیه است. این بازی‌ها ذهن کودک را آزاد کرده و او را برای غلبه بر ترس‌ها آماده‌تر می‌سازند.

5. بازی‌های گروهی

این بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا ارتباطات اجتماعی خود را تقویت کرده و در محیطی دوستانه، از ترس‌های خود عبور کنند.

چگونه بهترین بازی را برای کودک انتخاب کنیم؟

انتخاب بازی باید بر اساس علاقه و ویژگی‌های منحصر به فرد کودک انجام شود. بازی‌هایی که مطابق با علایق کودک باشند، تأثیر بیشتری دارند. بازی نامناسب ممکن است باعث مقاومت یا ناراحتی کودک شود. بهتر است برای این منظور به کلینیک های گفتاردرمانی مراجعه و با متخصصین مربوطه مشورت کنید.

مزایای نقاشی در بازی درمانی:

• بیان غیرمستقیم احساسات: کودک می‌تواند از طریق نقاشی، عواطفی را که نمی‌تواند به زبان بیاورد، به تصویر بکشد.
• شناخت و مدیریت ترس‌ها: کودک یاد می‌گیرد که ترس‌ها و نگرانی‌های خود را به صورت دیداری شناسایی کرده و بر آن‌ها مسلط شود.
• آزادسازی ذهن: نقاشی به کاهش تنش‌های روانی کمک کرده و کودک را آرام‌تر می‌کند.

 

ترس، اگرچه مشکلی رایج در کودکان است، اما می‌تواند با روش‌های مناسبی مانند بازی درمانی، به فرصت‌هایی برای رشد و تقویت شخصیت تبدیل شود. بازی درمانی نه تنها ابزاری برای غلبه بر ترس، بلکه راهی برای تقویت مهارت‌های روانی، اجتماعی و احساسی کودکان است.

والدین با حمایت، تشویق و صبوری، می‌توانند نقشی حیاتی در موفقیت این روش درمانی ایفا کنند. با همکاری متخصصان و ایجاد محیطی امن و سازنده، می‌توان آینده‌ای روشن‌تر و شادتر برای کودکان رقم زد. در کلینیک‌ فاطمه باقرزاده، واقع در شهر کرج، با بهره گیری از درمانگران متخصص، آماده ارائه خدمات بازی درمانی به کودکان شما هستیم.