کودکانی که اختلال طیف اوتیسم (ASD) دارند، ممکن است برخی رفتارها یا عادت‌های محدود کننده کننده دارند که بر روی عادات غذایی آنها تاثیرگذار است. برخی از آنها چیزهایی را که می‌خورند محدود می‌کنند که در برخی موارد آنقدر شدید است که اصطلاحا به آن بدغذایی می‌گویند. همچنین این مشکلات تغذیه در اوتیسم ممکن است به کاهش وزن، سوء تغذیه و ناکافی بودن ریز مغذی‌های ضروری منجر شود.

تحقیقات بر حسب اینکه تغذیه گزینشی در کودکان اوتیسم چگونه است، اختلاف دارند اما نشان می‌دهند که این کودکان احتمالا نسبت به کودکان با رشد طبیعی بیشتر انتخابگر هستند؛ یعنی به خوردن برخی غذاهای خاص میل دارند. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده به عنوان بهترین مرکز گفتاردرمانی کرج، قادر است راه‌حل‌های ریشه‌ای و درمانی مناسب برای چنین مشکلات و اختلالاتی ارائه کند.

بدغذایی  یا اختلال تغذیه

مشکلات تغذیه در کودکان اوتیسم می‌تواند از طیف خفیف تا شدید را شامل می‌شوند. اغلب مشکلات تغذیه معمولا در ابتدا خفیف هستند اما در برخی موارد به دلیل دشوار بودن مدیریت رفتارهای پُر چالش کودکان توسط والدین شدید می‌شوند. برخی از کودکان که مشکلات تغذیه شددید دارند در مورد غذاهایشان بسیار گزینشگر یا انتخابگر هستند که این به عنوان یک اختلال شناخته می‌شود.

کودکانی که از نظر رشد طبیعی بوده‌اند نیز اولویت‌هایی در مورد غذاها دارند، گاهاً برخی غذاها را نمی‌پذیرند و گاهی کج خلقی‌هایی می‌کنند اما در سایر مثال‌ها غذاهای متفاوتی را امتحان می‌کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم  بدغذایی  را به سطح دیگری می‌رسانند. برای مثال کودکی که ممکن است یک برند خاص از چیپس را بخواهد. اگر والدین این غذا را به او ندهند، ممکن است با کج خلقی یا گریه کودک مواجه شوند.

کودکانی که با مشکلات تغذیه در کودکان اوتیسم مواجه هستند، از غذاهای جدید می‌ترسند. ما اغلب می‌بینیم که این کودکان رفتارهای نامناسبی را برای دوری از این غذاها بروز می‌دهند؛ مثلاً ممکن است آنها نخواهند که از یک ظرف غذای خاص استفاده کنند یا روی یک میز خاص غذا بخورند. والدین نیز به خاطر اینکه می‌خواهند او غذایش را بخورد شرایطی که کودک می‌خواهد را برای او فراهم می‌کنند.

کودکانی که اوتیسم و مشکلات بدغذایی  دارند در برخی موارد خیلی شدید ممکن است خودشان را با 5 غذای خاص محدود کنند. کودکان با رشد معمولی نیز بهانه گیر می‌شوند اما هیچگاه خودشان را با این تعداد غذا محدود نمی‌کنند.

همچنین برخی کودکان اوتیسم در مورد رنگ غذا نیز انتخابگر هستند؛ به عنوان مثال تنها غذاهایی با رنگ سفید یا زرد مثل برنج، ماکارونی یا سیب زمینی را می‌خورند. برخی دیگر نیز ممکن است یک بافت غذایی خاص را ترجیح بدهند؛ برخی ممکن است تنها غذاهای نرم را بخورند و برخی دیگر غذاهای طُرد را ترجیح بدهند. همه این‌ها شامل مشکلات تغذیه در اوتیسم است و باید رفع شود. مراجعه به بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج بهترین راه برای درمان این اختلالات است.

بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج قادر است با روش‌های جدید، در کوتاه‌ترین زمان مشکلات تغذیه در اوتیسم را درمان کند. به این منظور شناخت علت اختلال اولین قدم است.

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم ترجیح می‌دهند که غذاهایی پرکالری و پرکربوهیدرات و کم فیبر مصرف کنند. این باعث ضعف در عملکرد گوارشی آنها و سپس ایجاد یبوست می‌شود. به گفته محققان کودکان اوتیسم ممکن است تا زمانی که به غذای مورد علاقه خود نرسند، روزها هیچ غذایی نخورند.

بیشتر بخوانید: علائم اوتیسم در کودکان

مداخلات درمانی برای رفتارهای مربوط به مشکلات تغذیه در اوتیسم

به گفته متخصصان بهداشت و درمان مداخلات درمانی شامل روش‌هایی هستند که مشکلات تغذیه در اوتیسم و رفتارهای آسیب زا را حذف می‌کنند؛ همچنین بازآموزی تغذیه مناسب می‌توانند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کنند غذاهای سالمی بخورند و یک رژیم متعادل داشته باشند.

در حالی که برخی کودکان مبتلا به اوتیسم  در مورد غذاهایشان با رفتارهای وسواسی گزینشگر هستند، برخی دیگر ممکن است با چالش‌های حسی و حرکتی مواجه باشند؛ این چالش‌ها توانایی خوردن انواع غذاها توسط کودک را محدود می‌کند. کودکی که نقص‌های حرکتی دارد ممکن است در بلع و یا جویدن غذا مشکل داشته باشد. این مشکل باعث می‌شود کودک فقط غذاهای نرم را ترجیح دهد که نیاز زیادی به جویدن و بلع ندارد.

برای درک مشکلات این کودکان بهتر است تصور کنید که یک نقص در توانایی فیزیکی چگونه ممکن است بر خوردن غذاها و حمل آن تاثیر بگذارد. با این وجود مصرف یک غذا با استفراغ کردن و عدم توانایی بلع آن، غذا هیچ لذتی ندارد. در این صورت قطعاً شما به مصرف غذاهایی میل پیدا می‌کنید که خوردن آنها برایتان راحت است.

بیشتر بخوانید: اوتیسم خفیف

مشکلات گوارشی اوتیسم

برخی کودکانی که اوتیسم دارند یاد گرفته‌اند که از خوردن برخی غذاها اجتناب کنند، تنها به این دلیل که این غذاها مشکلات تغذیه در اوتیسم و مشکلات گوارشی آنها را تشدید می‌کنند. این مشکلات گوارشی شامل ریفلاکس (برگشت غذا به مری) یا دردهای شکمی است که آزاردهنده هستند. این کودکان با دردهای تغذیه شناخته می‌شوند.

کودکانی مبتلا به اوتیسم که می‌توانند صحبت کنند یا کسانی که می‌توانند در مورد دردهای شکمشان صحبت کنند، معمولاً با والدینشان در این مورد صحبت می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می دهند که برخی کودکان به خصوص آنهایی که بدون کلام هستند، با رفتارهای تکراری دردشان را نشان می‌دهند. سایر کودکان زمانی که با غذاهای ناراحت کننده تغذیه می‌شوند، با مشکلات رفتاری مثل آسیب به خود، خشونت یا تعریق بیش از حد دردهایشان را نشان می‌دهند.

در یک مورد که مشکلات تغذیه در اوتیسم را نشان می‌داد، پدر زمانی که مادر به کودک غذا می‌داد او را روی صندلی نگه می‌داشت. با انجام آزمایش سونوگرافی، دیده شد که یک زخم در مری کودک وجود دارد و او باید توسط غذاهایی که ضد اسید بودند تغذیه می‌شد؛ اما والدین او غذاهایی مثل فلفل، گوجه فرنگی و سیر به او می‌دادند! آیا می‌توانید دردی که این کودک احساس می‌کرد را تصور کنید! هر بار که او غذا می‌خورد.

زمانی که برای حل مشکلات تغذیه در اوتیسم مداخلاتی را تجویز می‌کنیم، باید ارزیابی‌های گوارشی و مشکلات حرکتی یا دهانی را در نظر بگیریم. گاهی مشکل تغذیه ممکن است رفتاری باشد و با کاردرمانی یا گفتاردرمانی حل شود. این در حالی است که اغلب تکنیک‌های درمانی برای حل مشکلات تغذیه، ارزیابی گوارشی قبل از درمان را در نظر نمی‌گیرند.

بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج یعنی کلینیک باقرزاده شرایط مددجو را در نظر می‌گیرد و با توجه به آن مداخلات درمانی مناسب را تجویز می‌کند. علاوه بر این خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل نیز در صورت نیاز تجویز می‌شود.

مداخلاتی درمانی برای مشکلات تغذیه در اوتیسم

اغلب کودکانی که مشکلات تغذیه در اوتیسم را به صورت خفیف تجربه می‌کنند، می‌توانند از درمان‌های سرپایی که توسط کاردرمانی یا گفتاردرمان ارائه می‌شود بهره ببرند. متخصصان پزشکی اختلالات تغذیه‌ای که به دلیل مشکلات حسی یا حرکتی به وجود می‌آیند را با ارزیابی رژیم غذایی کودک رفع می‌کنند. این کار به آنها یک کلید راهنمای در مورد عوامل ایجاد مشکلات تغذیه می‌دهد؛ مثل همان زخم گوارشی که قبلاً ذکر کردیم.

کاردرمانی وگفتاردرمانی می‌تواند نقص‌های واضح حرکتی را درمان کند. گفتاردرمان ممکن است به منظور بهبود تغذیه عضلات فک، عضلات حرکتی زبان، عضلات موثر در جویدن، بلع و سایر فرایندهایی که در  تغذیه نقش دارند را تقویت کند. کاردرمان هم معلاوه بر درنان مشولات حسب به کودک آموزش دهد که چگونه از ظروف استفاده کند، با حالت درست غذا بخورد و سایر فعالیت‌های ضروری برای خوردن وعده غذایی را کنترل کند.

این متخصصان ممکن است از برخی ابزارها مثل تیوب‌های جویدنی که به تقویت عملکرد حرکتی دهان کمک می‌کند، یا بشقاب و قاشق‌های مخصوص استفاده کند. بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج از تجهیزات پیشرفته و به‌روز دنیا به منظور کمک به این مددجویان استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید: اختلال بلع در کودکان

علت مشکلات تغذیه در اوتیسم ممکن است ناشناخته باشد

به گفته محققین علت مشکلات تغذیه در اوتیسم ممکن است ناشناخته باشد. به عنوان مثال کودکی که فقط سیب زمینی سرخ کرده می‌خورد مشکلی برای جویدن و حرکت دهان ندارد. بنابراین مقاومت در برابر سایر غذاها ممکن است تنها میل او باشد. اما اگر کودک شما تنها غذاهای نرم را می‌خورد، ممکن است مشکلات حرکتی یا دهانی و یا حسی  وجود داشته باشد یا اینکه کودک فقط به خاطر میل خود این غذاها را ترجیح بدهد.

اگر کودک به هیچ وجه قادر نیست حتی یکبار غذاهایی بدون بافت نرم را تجربه کند، احتمالاً نقص حرکتی مثل ضعف در عضلات آرواره وجود دارد. که در کنار آن قطعا مشکلات حس لامسه و بویایی و حس عمقی و چشایی تاثیرگذار است. اما اگر کودک می‌تواند سایر غذاها را نیز تحمل کند، احتمالاً علت مشکلات تغذیه فقط میل کودک است. همچنین در صورتی که هیچگونه واکنشی به یک غذا وجود ندارد، می‌توان گفت که کودک هیچ بیزاری نسبت به آن غذا ندارد.

روش‌های درمانی می‌توانند قرار دادن غذاهایی که که کودک آنها را پس می‌زنند در معرض دید آنها، به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کنند تا بر مشکلات حسی غلبه کنند. اینکار حالت دفاعی و بی‌میلی حسی آنها نسبت به صدا، رنگ یا شکل غذا را کم می‌کند.ما نشان دادن غذایی که کودک از آن بیزار است را ادامه می‌دهیم تا این پاسخ‌های منفی به غذا کاهش یابد. با اینکار مشخص می‌شود که علت مشکلات تغذیه در اوتیسم در یک مورد خاص، تنها مشکلات مربوط به پردازش حسی بوده است.که درمان اصلی اختلال پردازش حسی گفتاردرمانی و کاردرمانی است .

همچنین می‌توان غذاهایی را به کودک معرفی کرد که تا کنون مصرف نکرده است. به عنوان مثال متخصصان در کودک 11 ساله‌ای که تنها از نوشیدنی‌های تیره استفاده می‌کرد، با اضافه کردن هلو و پرتقال به نوشیدنی به مرور رنگ آن را تغییر دادند و کودک پس از مدتی به رنگ‌های جدید نیز عادت کرد. البته این کار ابتدا با مقدار کم شروع شد و بعدها افزایش یافت. پس از مدتی کودک اهمیتی نمی‌داد که نوشیدنی سبز یا حتی نارنجی باشد.

علاوه بر تکنیک مذکور، متخصصان از روش‌های دیگری نیز برای مقابله کودکان مبتلا به اوتیسم با ترس از غذاهای جدید استفاده می‌کنند. اولین مرحله این است که به کودک اجازه دهند غذا را لمس کند یا روی لبش بگذارد. اینکار باعث می‌شود با دیدن امن بودن خوراکی، ترس کُلی از غذای جدید از بین برود. ترکیب این کار با پاداش، تشویق، محرک و انگیزه (مثل اجازه بازی با موبایل) باعث می‌شود کودک درک کند که خوردن این غذا مفید است.

زمانی که کودک با غذای جدید راحت شد و خوردن تکه‌های کوچک را شروع کرد؛ می‌توانیم با بزرگ کردن قطعات خوراکی انتظار کودک را بیشتر کنیم. با تکنیک تشویق می‌توان در عرض چند روز کودک را با غذاهای جدید آشنا کرد.

والدین می‌توانند عادت‌های غذایی جدیدی ایجاد کنند

راه‌های زیادی برای والدین وجود دارد که با استفاده از آنها کودک مبتلا به اوتیسم را به عادت‌های غذایی جدید تشویق کنند؛ کودکانی که مشکلات تغذیه در اوتیسم دارند و حتی والدین از بهبود آنها قطع امید کرده‌اند. آنها می‌توانند حداقل یک قاشق از غذایی که کودک دوست دارد را به وعده‌های غذایی اضافه کنند یا اینکه با برخی غذاها را با افزودنی‌هایی که کودک دوست دارد (مثل سس کچاپ یا عسل)، خوردنی‌تر کنند.

یک تکنیک دیگر این است که دستشان را روی دست کودک قرار دهند و قاشق را به سمت دهان او ببرند؛ سپس یک محرک و انگیزه ایجاد کنند که کودک را به خوردن تشویق می‌کند. یک راهکار دیگر این است که غذایی که کودک از آن بیزار است را حذف کنند اما اجازه ندهند کودک از سایر غذاهایی که در وعده غذایی وجود دارد فرار کند؛ اینکار برای آشنا کردن کودک با غذاهای جدید بسیار مفید است.

یک روش دیگر این است که هر زمان کودک یک رفتار مناسب را در مورد تغذیه انجام داد، از تشویق و پاداش استفاده کنیم و در هنگام بروز رفتار نامناسب پاداش را حذف کنیم. به عنوان مثال ممکن است کودک برای جلب توجه والدین خود یک غذا را رد کند اما زمانی که کودک هنگام خوردن غذا توجه را دریافت می‌کند، این رفتار تکرار نمی‌شود.

بسیاری از والدین به صورت ناآگاهنه از یک مداخله درمانی استفاده می‌کنند که به عنوان قانون مادربزرگ شناخته می‌شود؛ آنها به کودک پیشنهاد می‌کنند که در ازای خوردن غذایی که دوست ندارد، جایزه‌ای که دوست دارد را دریافت کند؛ مثلاً اگر بشقاب سبزیجاتت را بخوری، دسر ژله‌ای که دوست داری را به تو می‌دهم.

به گفته متخصصان خیلی مهم است که والدین زمانی که کودک شروع به خوردن غذاهای بیشتر می‌کند، درجه پاداش را کم‌تر کنند. در واقع زمانی که کودک متوجه شد غذاهای مورد نظر مفید یا خوشمزه هستند، پاداش‌ها باید متوقف شوند. در واقع در این هنگام خود غذا تبدیل به پاداش می‌شود و کودک بیزاری نسبت به آن ندارد. نشانه این حالت این است که وعده‌های غذایی دیگر استرس زا نیستند و همه خوشحال‌اند. این کار در هنگام مواجه با مشکلات تغذیه در اوتیسم ضروری است.

زمانی که کودک به غذاهای جدید عادت می‌کند و مشکلات تغذیه حل می‌شود، کودک از نظر رشد پیشرفت‌هایی را تجربه می‌کند. شما نیز با استفاده از کمک‌های بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج می‌توانید با مشکلات تغذیه در کودکتان مقابله کنید. این کلینیک خدمات گفتاردرمانی در منزل را نیز به صورت اختصاصی اجرا می‌کند که موجب سهولت در مداخلات درمانی می‌شود.