هیچ تشخیص خاصی با عنوان اوتیسم شدید وجود ندارد. تنها زمانی از این عبارت استفاده می‌شود که می‌خواهیم سطح عملکرد یا نیازهای شخص را بیان کنیم.

اوتیسم شدید گاهی با نام‌های  اوتیسم با عملکرد پایین، اوتیسم کلاسیک، اوتیسم کانر (نام کسی که اولین بار اوتیسم را به عنوان یک اختلال خاص معرفی کرد) و اوتیسم عمیق نیز معرفی می‌شود. به طور خلاصه این کلمه افراد اوتیسمی را تعریف می‌کند که علائم شدید و خاصی دارند. در این مطلب قصد داریم به طور مفصل به این نوع اوتیسم و جنبه‌های مختلف آن بپردازیم. پس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده همراه باشید.

اوتیسم شدید یا اوتیسم سطح 3

یک راه دیگر برای توصیف اوتیسم شدید این است که در مورد سطح نیاز به حمایت فرد اوتیسمی صحبت کنیم. معمول‌ترین دستورالعمل تشخیصی افراد اوتیسمی (DSM_5) شامل 3 سطح از اوتیس است که با افزایش هر سطح، نیاز به حمایت افزایش می‌یابد. بنابراین فردی که اختلال اوتیسم سطح 3 دارد، به بیشترین حمایت و مراقبت نیاز دارد.

کسانی که اوتیسم شدید دارد معمولا به عنوان فرد دارای اختلال طیف اوتیسم سطح 3 تشخیص داده می‌شوند که این به معنی بیشترین نیاز به حمایت در آنهاست. بنابراین اینکه یک فرد که دچار اختلال اوتیسم  شدید است، به مراقبت‌ نیاز داشته باشد کاملاً طبیعی است. این سطح از اوتیسم می‌تواند از سایر انواع اوتیسم ضعیف‌کننده‌تر و چالش‌برانگیزتر باشد. دلیل این مسئله این است که افراد دارای اوتیسم ممکن است علائم و مشکلات یکسانی داشته باشند، اما با درجه و سطح بیشتر؛ این مشکلات ممکن است در افرادی که اوتیسم با عملکرد بالا دارند خفیف‌تر و قابل‌ کنترل‌تر باشد.  این چالش‌ها و مشکلات می‌توانند مانع از عملکرد عادی و مناسب فرد (یا خانواده او) در انجام پروسه‌های مختلف اجتماعی (مثل مدرسه و ارتباطات دوستانه) شوند.

 

علائم اوتیسم شدید

برای تشخیص اختلال اوتیسم، یک شخص باید علائم خاص و کافی از این اختلال را در زندگی روزمره خود نشان دهد. تمام افرادی که اوتیسم دارند باید چالش‌های حسی، اجتماعی و ارتباطی داشته باشند که زندگی را برایشان سخت می‌کند؛ در غیر این صورت اصلا اوتیسم تشخیص داده نمی‌شود.

حتی افرادی که اوتیسم با عملکرد بالا (یا اوتیسم خفیف) دارند نیز علائم مشخصی را نشان می‌دهند که برای آنها بسیار چالش‌برانگیز است. اما کسانی که درجه سختی کارها برایشان زیاد است و مشکلات شدیدتری دارند به عنوان فرد دارای اختلال اوتیسم شدید شناخته می‌شوند. در ادامه با کلینیک فاطمه  باقرزاده همراه باشید تا به علائم اوتیسم شدید بپردازیم.

چالش‌های زبانی و گفتاری در اوتیسم شدید

اگرچه هر کسی که اوتیسم دارد با مشکلات اجتماعی و ارتباطی خاص خود اوقات سختی را می‌گذارند، اما افرادی که اوتیسم شدید دارند تقریبا قادر نیستند از زبان و گفتار استفاده کنند. حرف زدن برای آنها بسیار چالش‌برانگیز است و حتی ممکن است متوجه حضور سایر افراد در اطراف خود نشوند تا با آنها صحبت کنند.

اختلالات حسی در اوتیسم شدید

بسیاری از افرادی که اختلال اوتیسم دارند ممکن است اختلالات حسی نیز داشته باشند (مثلا به برخی محرک‌ها مثل نور، صدا، تماس، مزه و بو بیش از حد حساس‌اند یا اینکه اصلا حساس نیستند). افراد مبتلا به اوتیسم شدید، معمولا بیش از حد حساس‌اند؛ تا حدی که شلوغی جمعیت، لامپ‌های درخشان و صداهای بلند برای آنها آزاردهنده است.

چالش‌های شناختی در اوتیسم شدید

بسیاری از افرادی که اوتیسم دارند، معمولا ضریب هوشی بالایی دارند. برخی از آنها ضریب هوشی نزدیک به 75 دارند که در این صورت نمی‌توان آن را عقب ماندگی ذهنی نامید. معمولاً کسانی که اوتیسم شدید دارند، ضریب هوشی پایین دارند و استفاده از ابزارهای غیرکلامی برای آنها سخت است. این نکته را باید بدانیم که گاهی ظاهر افراد ممکن است گمراه کننده باشد. برخی از مبتلایان اوتیسم شدید یاد گرفته‌اند که از زبان اشاره، تخته‌های نوشتاری یا سایر ابزارهای غیرکلامی برای برقراری ارتباط استفاده کنند. برخی دیگر از این افراد آرام‌اند و کمتر به نظر می‌آید که اوتیسم شدید داشته باشند.

رفتارهای تکراری در اوتیسم شدید

اکثر کسانی که با اوتیسم درگیر هستند، رفتارهای تکراری را انجام می‌دهند که ممکن است برای خودشان آرامبخش باشد. کسانی که عملکرد بالا دارند ممکن است دست‌هایشان را به هم بزنند، به وسایل ضربه بزنند یا دستشان را بچرخانند. همچنین آنها می‌توانند در مواقع ضروری این رفتارها را تکرار کنند.

اما افرادی که با اوتیسم سطح بالا (به خصوص در سطح 3) درگیر هستند، بیشتر این رفتارها را انجا می‌دهند و این رفتارهای آنها می‌تواند شدید و غیرقابل کنترل باشد (ناله کردن، ضربه زدن، کوبیدن در و سایر رفتارهای شدید).

علائم فیزیکی اوتیسم شدید

افرادی که اوتیسم شدید دارند ممکن است علائم فیزیکی داشته باشند که در موارد خفیف‌تر هم دیده شود. این علائم شامل بی‌خوابی، تشنج و طبق برخی از منابع مشکلات گوارشی باشد. این علائم به دلیل مشکل آنها در برقراری ارتباط صحیح، ممکن است تا مدت‌ها ناشناخته باقی بماند. نتیجه بیماری‌های فیزیکی ناشناخته می‌تواند مشکلات رفتاری باشد که به دلیل درد فیزیکی حاصل از بیماری به وجود آمده است.

چالش‌های اوتیسم شدید

بر طبق نظر برخی محققان، رفتارها و چالش‌های اوتیسم شدید می‌تواند ناشی از خستگی، اضافه بار حسی یا درد فیزیکی باشد. از آنجایی که افراد دارای اوتیسم شدید اوقات سختی را در هنگام برقراری ارتباط کلامی دارند، ممکن است رفتارهایی را از خود به نمایش بگذارند که برای اطرافیان آنها و کسانی که از آنها مراقبت می‌کنند نگران کننده باشد.

اگر رفتارها قابل کنترل یا درمان نیستند، احتمالا خطرناک خواهند بود. در بسیاری از موارد والدین و خواهران و برادران فرد دارای اختلال، به راحتی در کنار وی زندگی می‌کنند و مشکل خاصی ندارند. بنابراین شما باید این چالش‌ها را حل کنید و نگرانی خودتان را کم کنید. به طور کُلی برخی از چالش‌هایی که افراد دارای این نوع اوتیسم با آن مواجه‌اند شامل:

آسیب به خود

اگرچه آسیب به خود می‌تواند در افرادی که اوتیسم خفیف‌تر نیز دارند اتفاق بیافتد، اما این رفتارها معمولا در موارد اوتیسم با عملکرد پایین بیشتر است. رفتارهایی مثل کوبیدن سر به دیوار، خوردن چیزهایی که قابل خوردن نیست و کندن پوست لب در افرادی که اوتیسم با سطح بالا دارند معمول است.

رفتارهای خشونت‌آمیز

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خشونت معمولا در کسانی که با اوتیسم مواجه‌اند نادر است اما خصوصا در کسانی که اوتیسم شدید دارند، غیر طبیعی نیست. از آنجایی که ممکن است اوتیسم افسردگی را نیز در پی داشته باشد، یکی از مهم‌ترین عوامل رفتارهای خشونت‌آمیز در اوتیسم‌‌ همین افسردگی است. کسانی که اختلال شدید دارند ممکن با ضربه زدن، گاز گرفتن یا لگد زدن به اتفاقات ناخوشایند واکنش نشان دهند. آنها همچنین ممکن است رفتارهایی مثل محکم بستن در، کوبیدن پاها به زمین، کثیف کردن شلوار و …. را نیز نشان دهند که پاسخ موثر را می‌طلبند.

سرگردانی و فرار کردن

سرگردانی (که به معنی دویدن بدون هیچ مقصد خاصی است) یک چالش عادی در میان افرادی است که اوتیسم  دارند. برخلاف کسانی که اختلال با عملکرد بالا دارند، این افراد ابزاری برای برقراری ارتباط موثر ابزار خاصی ندارند. سرگردانی این افراد گاهی ممکن است باعث وارد آمدن آسیب‌های سختی به این افراد شود. در برخی موارد ابزارهای مثل هشدار، قفل و ابزارهای شناسایی به مراقبت از آنها کمک می‌کند.

درمان اوتیسم شدید

همانطور که تحقیقات مختلف نشان می‌دهد، درمان‌های مختلفی برای درمان اختلال اوتیسم شدید وجود دارد. روش‌های درمانی دارویی و غیر دارویی زیادی  زیادی برای بهبود کسانی که با اوتیسم شدید درگیرند وجود دارد. گاهی برخی از آنها چیزی بیشتر از عقل سلیم و استفاده از روش‌های منطقی برای رفع علائم اوتیسم نیست. در ادامه به روش‌های مختلف درمان اختلال شدید اوتیسم اشاره می‌کنیم:

بررسی مشکلات فیزیکی

افراد کمی که با اوتیسم شدید مواجه‌اند، توانایی توصیف مشکلات فیزیکی، علائم و چالش‌های خود را دارند. علاوه بر این بررسی علائم فیزیکی که ممکن است برای کودک شما (اگر قبلا به عنوان اوتیسم سطح 3 تشخیص داده شده است) مفید باشد.

برای مثال ممکن است کودک شما به دردهای گوارشی خود به صورت پرخاشگرانه پاسخ دهد که این مورد کاملا قابل درمان است. سپس بعد از رفع درد، فرد آرامش بیشتری دارد و رفتارش را به خوبی کنترل می‌کند. بنابراین شما باید مشکلات فیزیکی و رفتاری کودکتان را ارزیابی کنید تا به درک درستی از رفتارها و مشکلات او برسید. این مرحله در درمان اوتیسم شدید ضروری است.

آموزش مهارت‌های ارتباطی

احتمالا می‌دانید که بسیاری از کودکانی که اوتیسم شدید دارند، نمی‌توانند ارتباط کلامی برقرار کنند. حتی اگر یاد بگیرند که از زبان‌های گفتاری استفاده کنند، احتمالا پاسخ به سوالات دیگران و صحبت‌های طولانی برای آنها سخت است.

از سویی دیگر تعداد کثیری از افرادی که نمی‌توانند به صورت کلامی ارتباط برقرار کنند، می‌توانند از زبان بدن و زبان اشاره برای ارتباط با دیگران استفاده کنند. استفاده از ابزارهایی مثل کارت‌های تصویری، برنامه‌های دیجیتال و کیبوردهای هوشمند می‌تواند کمک کننده باشد. ارتباط کلید اصلی یادگیری در کودکان است و اگر به خوبی آموزش داده نشود مشکلاتی را ایجاد می‌کند. بنابراین شما می‌توانید با آموزش صحیح ارتباط کلامی و غیر کلامی به کودک خود، بار زیادی را از دوش او کم کنید.

کاهش استرس

برای برخی از افرادی که اوتیسم شدید دارند، روتین روزانه باید با نور کم، سرو صدای کم، غذاهای قابل پیشبینی و مراقبت‌های روزانه شروع می‌شود. استفاده از برنامه روزانه می‌تواند استرس آنها را کاهش دهد. از آنجایی که کودکانی که این نوع اوتیسم دارند، سریع درگیر استرس می‌شوند باید محیطی را که موجب استرس آنها می‌شود آرام کنیم. استفاده از یک برنامه قابل پیشبینی می‌تواند کمک کننده باشد.

روش‌های درمانی غیردارویی

کودکانی که اوتیسم شدید دارند به خوبی به آنالیزهای روزانه پاسخ می‌دهند. نوعی از کاردرمانی اغلب در قالب برنامه‌های درمانی در مدرسه و کلینیک دنبال می‌شود. برخی از روش‌های درمانی که در کاردرمانی به آنها توجه می‌شود به صورت تخصصی و جدا به کار برده می‌شوند. از آنجایی که این نوع اوتیسم با اختلالات حسی شدید همراه است، هماهنگی حسی به عنوان یک درمان بسیار مفید است. سایر روش‌های درمانی مفید شامل گفتاردرمانی و حتی گاهی بازی درمانی هستند.

دارو درمانی

روش‌های درمانی دارویی برای این سطح از اوتیسم معمولا شامل درمان علائم مختلف اختلال هستند. برای مثال داروهایی برای افسردگی و مشکلات مرتبط با آن تجویز می‌شود که کمک کننده هستند. داروهای روانپزشکی موثر بر افسردگی و اضطراب نیز می‌توانند مفید باشند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که در طول روند درمان کودکتان، به پاسخ او نسبت به داروها دقت کنید. در برخی موارد عوارض جانبی دارو مشکلات بیشتری را به وجود می‌آورد که درست در این زمان باید جلوی آن گرفته شود.

معمولا در اوتیسم شدید داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب، آرام‌بخش یا حتی ضد روان‌پریشی کاربرد زیادی دارند.

سخن آخر

برای تشخیص و درمان اوتیسم شدید به عوامل مختلفی نیاز داریم که همه این عوامل در کنار هم چیده نمی‌شوند. شما باید از کسانی که می‌توانید کمک بگیرید تا بر این اختلال چیره شوید. شما عزیزان در صورت مشاهده علائم اوتیسم شدید یا خفیف می‌توانید با شماره تماس کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده ارتباط برقرار کنید و از مشاوره رایگان این مرکز استفاده کنید. همچنین در کلینیک فاطمه  باقرزاده خدمات کاردرمانی در منزل  و گفتاردرمانی در منزل نیز ارائه می‌شود که کار شما را بیش از پیش تسهیل می‌کند. ممنون از توجه شما.