سندروم داون می‌تواند از نظر تلفظ کلمات و تاثیر بر توانایی شنیداری و ادراکی، چالش‌هایی را برای کودک به وجود بیاورد. مداخلات زودهنگام به واسطه گفتاردرمانی در سندورم داون می‌تواند تغییرات قابل ملاحظه‌ای در زندگی افراد ایجاد کند. در این مطلب به فواید و کمک‌های گفتاردرمانی به کودکان سندروم داون می‌پردازیم. لطفاً برای کسب اطلاعات بیشتر با بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج، یعنی کلینیک باقرزاده تماس برقرار نمایید.

سندرم داون چیست؟

سندروم داون که به عنوان سندروم سه گانگی 21 نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که کودک با یک کروموزوم شماره 21 اضافی متولد می‌شود.

سه نوع سندروم داون وجود دارد که شامل:

1. سه گانگی کامل
2. سه گانگی موزائیکی
3. سه گانگی جابجایی

تفاوت‌های رشدی یکسان در انواع درجات این انواع سندروم داون وجود دارد. افرادی که نرمال هستند با 23 جفت کروموزم متولد می‌شوند که از هر والد خود یکی از آنها را دریافت می‌کنند. بنابراین یک فرد عادی 46 کروموزم داخل سلول‌های بدن خودش دارد (به جز سلول‌های جنسی گامت).

اما کسانی که به سندروم داون مبتلا هستند،  یک کروموزم یا یک بخش از کروموزم اضافه را دارند. کروموزوم‌ها در بدن نقش کُد را بر عهده دارند و رشد و بزرگ شدن یک انسان را کنترل می‌کنند. داشتن یک کروموزوم اضافه باعث می‌شود نحوه رشد و یادگیری کودک به طور کُلی تحت تاثیر قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید: اختلال تلفظ

سندروم داون چگونه بر گفتار تاثیر می‌گذارد و چرا گفتاردرمانی در سندروم داون لازم است؟

از آنجایی که افراد مبتلا به سندروم داون با یک تفاوت واضح در DNA خود متولد می‌شوند، به یک روش خاص رشد می‌کنند. برخی از این تفاوت‌ها بر گفتار و زبان تاثیرگذارند و باعث می‌شوند که فرد به گفتاردرمانی در سندروم داون احتیاج داشته باشد. برای مثال:

• ضعف در توده عضلانی چهره که منجر به مشکلات تلفظ می‌شود.
• داشتن زبان نسبتاً بزرگ که نسبت به سایز دهان بزرگ است و ممکن است تولید صدا و ادای کلمات را برای فرد سخت کند.
• عفونت‌های مقطعی گوش که می‌توانند با ایجاد مایعات در گوش مانع شنوایی فرد شوند.
• ظرفیت‌های کمتر یادگیری شنوایی ممکن است کودک را از نظر رسیدن به معیارهای رشدی، علی الخصوص معیارهای کلامی و گفتاری عقب بیاندازند.

این تفاوت‌ها باعث می‌شوند زبان ادراکی (چیزهایی که کودک درک می‌کند) قوی‌تر از زبان اظهاری (چیزهایی که کودک بیان می‌کند) باشند. چندین روش درمانی و البته پیشگیرانه وجود دارد که می‌تواند مانع از به وجود آمدن چنین مشکلاتی شود.

یک حمایت درست مثل استفاده از تکنیک‌های گفتاردرمانی در سندروم داون می‌تواند منجر به بهبود ارتباط با سایر افراد، ابراز نیازها و تجربه اضطراب کمتر و اعتماد به نفس بیشتر شود.

بیشتر بخوانید: تاخیر گفتار

درمان تغذیه

کودکانی سندروم داون دارند اغلب مشکلات آناتومیک و فیزیولوژیک در ناحیه دهان و گلو دارند که بر روی توانایی غذا خوردن، بلع و مهارت حرکات دهانی تاثیر می‌گذارد. این تفاوت‌ها به دلیل ضعف توده عضلانی چهره، کوچک بودن حفره دهانی علی رغم بزرگ بودن زبان، و همچنین باریک و برآمده بودن سقف دهان به وجود می‌آیند. این مشکلات با استفاده از گفتاردرمانی در سندروم داون بهبود می‌یابند.

اگر کودک شما با وعده‌های غذایی خود مشکل دارد و به نظر می‌رسد که این مشکل به دلیل نقص در بلع است، درمان تغذیه با استفاده از رشد زبانی مناسب می‌تواند به حل این عارضه کمک کند. درمان تغذیه یا خوردن توسط یک متخصص گفتاردرمانی یا حتی کاردرمانی صورت می‌گیرد و می‌تواند به تقویت عضلات صورت که برای تلفظ ضروری هستند کمک کند. بنابراین مراجعه به بهترین کلینک گفتاردرمانی کرج که خدمات کاردرمانی را نیز به صورت همزمان ارائه می‌کند، می‌تواند مفید واقع شود.

گفتاردرمانی در سندروم داون و ضعف شنیداری

تقریباً دو سوم از کودکانی که سندروم داون دارند،‌ضعف شنوایی را تجربه می‌کنند. مشکلات شنوایی در کودکی بر روی رشد زبانی و گفتاری تاثیر می‌گذارند و اغلب غیر قابل تشخیص‌اند. کودکانی که سندروم داون دارند، دچار عفونت‌های مقطعی گوش می‌شوند. عفونت گوش به دلیل انباشت مایعات پشت پرده گوش به وجود می‌آیند که شنیدن را سخت می‌کنند. بنابراین کانال‌های گوشی کوچک‌تر و باریک‌تر فرد را برای به وجود آمدن این عارضه مستعدتر می‌کند.

تست‌های منظم شنوایی به منظور جلوگیری از بروز این عارضه ضروری‌اند. عفونت‌های گوش با استفاده از آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شوند. اگر عفونت‌های گوش دوباره عود کنند، ممکن است برای جلوگیری از آن لازم باشد توسط پزشک متخصص جراحی شود. اینکار اصل و علت مشکل را حل می‌کند و گفتاردرمانی در سندروم داون با عواقب آن یعنی تاخیر در رشد گفتار و زبان مبارزه می‌کند.

مزایای زبان اشاره و گفتاردرمانی در سندروم داون

یکی از تکنیک‌های گفتاردرمانی در سندروم داون آموزش زبان اشاره به جای گفتار است. زبان اشاره می‌تواند رشد گفتار و زبان را در کودکان مبتلا به سندروم داون تحریک کند و به عوان یک ابزار انتقالی مورد استفاده قرار بگیرد. در حالی که زبان اشاره می‌تواند یک روش ارتباطی مبتدیانه برای کودکان که ناشنوا یا کم شنوا هستند به حساب بیاید، می‌تواند به این کودکان کمک کند ارتباط برقرار کنند و نیازهایشان را بیان کنند.

در سن 10 تا 12 سالگی کودکانی که سندروم داون دارند متوجه می‌شوند که زبان گفتاری یک روش برای برقراری ارتباط موثر است. به استثنای افرادی که ناشنوا هستند، بقیه افراد می‌توانند متوجه شوند که چه چیزی به آنها گفته شده است. از زمانی که گفته شد تا دو یا سه سال بعد آنها آماده صحبت کردن نیستند.

زبان اشاره به این کودکانی که در مرحله قبل از کلامی قرار دارند کمک می‌کند نیازهایشان را اظهار کنند و ناراحتی و اضطرابشان را کاهش دهند. این عامل می‌تواند به این افراد کمک کند با استفاده از زبان اشاره تکلم را بیاموزند.

والدین یا مراقبان کودک نیز باید بیاموزند از زبان اشاره استفاده کنند و حتی با آن صحبت کنند. همچنین توصیه می‌شود در حالی که والدین اشاره می‌کنند، کلمات را با صدای بلند بیان کنند تا کودک برای صحبت کردن آماده شود.

سایر پشتیبانی‌های زبانی و کلامی گفتاردرمانی در سندروم داون

علاوه بر راهنماها و اشاره، صفحات ارتباطی و سیستم‌های گفتاری ترکیبی می‌توانند برای کمک به پل‌های گفتاری کمک کنند. صفحات ارتباطی از عکس‌هایی تشکیل شده‌اند که کودکان با کمک آنها می‌توانند نیازهایشان را ابراز کنند.

به عنوان مثال یک عکس ممکن است نشانه گرسنه بودن باشد و دیگری نیاز به توالت را نشان دهد. همچنین والدین با اشاره به این عکس‌ها می‌توانند با کودک ارتباط برقرار کنند و مثلا بپرسند «گرسنه‌ای؟».

سیستم‌های گفتاری ترکیبی هم برای کودکانی که در نتیجه سندروم داون از نظر گفتاری بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته‌اند مفید‌اند. یک گفتاردرمان می‌تواند به خانواده شما کمک کند برای اینکار آماده شوند و با کودک ارتباط برقرار کنند. گفتاردرمانی در سندروم داون به این منظور برای هر کودک یک روش خاص در نظر می‌گیرد.

تاثیر فاکتورهای محیطی بر رشد زبانی

یکی از تکنیک‌های گفتاردرمانی در سندروم داون احاطه کردن کودک با کلام است تا یادگیری آسان‌تر شود. والدین می‌توانند با محاصره کودکان توسط فاکتورهای زبانی و گفتاری از زمان تولد بهترین پشتیبان برای کودکان باشند. کودکانی که سندروم داون دارند دقیقاً به اندازه سایر کودکان از این مزیت بهره می‌برند. برای فرو بردن این کودکان داخل فاکتورهای گفتاری می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• صحبت کردن با آنها در مورد هر چیزی مثل تعریف کردن روزتان یا اشاره به انواع میوه‌ها و سبزیجات و محصولات موجود در فروشگاه
• هر روز به اندازه 15 دقیقه یا بیشتر کتاب بخوانید. افزودن یک داستان قبل از خواب کودک یک راه خوب برای تقویت گفتار کودکان است. بنابراین توصیه می‌شود به صورت منظیم برای کودکتان کتاب بخوانید.
• برای کودکتان آواز بخوانید. آوازهای کودکانه یا لالایی‌ها بهترین گزینه هستند.

کودکانی که سندروم داون دارند اغلب سطوحی از تاخیر شناختی را تجربه می‌کنند. بنابراین قرار دادن آنها در معرض زبان تا جایی که ممکن است به همراه فراهم کردن تجربیات چند حسی، مهم‌ترین مسئله است؛ مثلاً در حالی که سیب را می‌خورند  با صدای بلند کلمه سیب را تکرار کنید.

سخنی از کلینیک باقرزاده

سندروم داون بر توانایی ارتباطی کودکان به طرق مختلف تاثیر می‌گذارد. اگر شما یک کودک سندروم داون دارید باید بدانید که مداخلات زبانی و گفتاری زودهنگام به افزایش کیفیت زندگی آنها کمک می‌کند. بنابراین به جای اینکه فکر کنید سندروم داون یک معلولیت است، می‌تواند آن را به عنوان یک تفاوت رشدی در نظر بگیرید که به حمایت‌های خاصی احتیاج دارد. درست است که کودک شما در بسیاری از زمینه‌ها با همسالان خود متفاوت است، اما او می‌تواند خوشحال و راضی باشد و نیازهایش را ابراز کند.

به این منظور می‌توانید از خدمات کلینیک باقرزاده به عنوان بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج استفاده کنید و زندگی کودکتان را ارتقا دهید. همچنین برای سهولت کار خود از خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل نیز استفاده کنید.