چه چیزی موجب برانگیختن خشم کودکتان می‌شود؟

اوتیسم یک اختلال سخت افزاری برنامه‌ریزی شده در ژن‌های کودکان نیست و ممکن است برای همیشه بهبود یابد. مشکلات رفتاری اوتیسم بسیار پیچیده‌اند و گاهی ممکن است کسی نتواند آنها را به راحتی تشخیص دهد. توجه ویژه و ثبت اتفاقات محیط می‌تواند منجر به فهم بیشتر در مورد دلیل مشکلات مربوط به اوتیسم شود. تعدیل حسی  می‌تواند به فرزندتان کمک کند دوباره تمرکز کند و بهبود یابد.

تشخیص نیازهای فرزندتان

تحقیقات زیادی انجام شده است که نشان می‌دهد افراد مبتلا به اوتیسم دچار کمبودی به نام تئوری ذهنی هستند. آنها نمی‌فهمند که شما متفاوت فکر می‌کنید و نیازهایی متفاوت با دیگران دارید. این مورد کاملا درست است اما معلمان، والدین و متخصصان ممکن است تنها مشکل آنها را در حس ادراک آنها بدانند.

شما ممکن است زمانی که کودک اوتیسمتان یک چراغ ساده را مثل یک پروژکتور می‌بیند یا نسبت به صدای زنگ خانه به مانند صدای ناقوس کلیسا حساس است، او را درک نکنید و او نیز شما را درک نکند. همچنین شما ممکن است دلیل اینکه یک بچه با کوبیدن پای خود به دور کلاس می‌چرخد را ندانید. شما ممکن است نفهمید که چرا ماست یکی از تنها غذاهایی است که در دهان کودک شما به مانند سنگلاخ او را اذیت نمی‌کند. در واقع مشکلات رفتاری اوتیسم برای همه واضح نیستند.

ممکن است گاهی اوقات هم شما و هم فرزندتان در فهم مشکلات و نیازهای یک دیگر مشکل داشته باشید. او ممکن است اصلا متوجه نباشد که شما یک روز بد داشتید و کمی عصبی هستید و سعی کند کمتر شما را اذیت کند. ممکن است دخترتان به خاطر عوارض مشکلات رفتاری اوتیسم نتواند خستگی شما را درک کند و به صورت دائم حرف بزند.

به دنبال معانی پنهان مشکلات رفتاری اوتیسم باشید

بسیاری از رفتارهای کودک شما ممکن است واضح نباشند و باعث سوء تفاهم در شما شوند. ممکن است گاهی هیچ منظور مشخصی نداشته باشند. اما کودک شما قطعا هر کاری را با هدف خاصی انجام نمی‌دهد تا شما را ناراحت کند یا عصبانیت شما را برانگیخته کند. به هر حال شما باید وانمود کنید که رفتارهای دیوانه وار کودک شما ممکن است با عقل جور باشد و او بخواهد یک کُد خاص را با رفتار خود به شما برساند؛ پیام‌هایی که ممکن است چیزهایی را که برایش مهم است به شما بفهماند. بنابراین شما باید در بین رفتارهای کودک خود موشکافی کنید و رمزها را بشکنید تا معنی مشکل رفتاری اوتیسمی او را بفهمید.

زمانی که به صورت متفاوت به رفتار کودکتان توجه می‌کنید، ممکن است متوجه راهنماهایی شوید که تا الان اصلا آنها را ندیده بودید و راه‌های مفیدتری برای کمک به کودکتان پیدا کنید. برای این کار باید بیشتر با علائم اوتیسم در کودکان آشنایی داشته باشید. این کارها همچنین باعث می‌شود بهتر به رفتارهای کودکتان پاسخ دهید؛ شما می‌توانید با تعیین پاداش‌ها یا تنبیه‌هایی برای او بیشتر اختلالات او را کنترل کنید.

اولین کاری که باید بکنید این است که باید رفتارها و پرخاشگری‌های او را ثبت کنید؛ ممکن است یک کار درمان بهتر بتواند مشکلات رفتاری اوتیسم کودک شما را ثبت کند. قضاوت‌هایتان را تا مدتی متوقف کنید و سعی کنید هر چیزی را که فکر می‌کنید می‌دانید کنار بگذارید. چه زمانی این رفتارها بیشتر بروز پیدا می‌کنند؟ آیا همیشه یک رفتار به صورت یکسان بروز پیدا می‌کند؟ ممکن است  اوتیسمی همیشه در هنگام خوردن پیتزا در رستوران یک رفتار را نشان بدهد که این باید ثبت شود؛ یا اینکه ممکن است زمانی که هوای بیرون تاریک می‌شود و شما مجبور می‌شوید چراغ‌ها را روشن کنید او عصبانی شود. ممکن است او تنها زمانی که شما یک لامپ خاص را روشن می‌کنید او واکنش بدهد و شما باید چنین مواردی را به دقت ثبت کنید.

معمولا تمام رفتارهای ناهنجار یک کودک  اوتیسمی در پی یک اتفاق خاص بروز پیدا می‌کند. بنابراین شما باید یک دفترچه یادداشت داشته باشید تا در آن تمام رفتارهای سخت او را به همراه عامل آن یادداشت کنید. بهتر است به جای اینکه به مشکلات رفتاری اوتیسمی کودکتان بد نگاه کنید، باید به آن بیشتر دقت کنید و متوجه شوید که چه عامل محیطی باعث ایجاد آن رفتار می‌شود و شما چه کاری می‌توانید برای حل آن انجام دهید.

تاثیر محیط خارجی بر مشکلات رفتاری اوتیسم

برخی از عوامل و اتفاقات پیرامون فرزند شما متغیر هستند و بعضی‌هایشان ثبات دارند. گاهی اوقات ممکن است یک واکنش خوشبینانه یا خیر خواهانه بر ضد اختلال کودک باشد؛ مثلا زمانی که معلم برای ساکت کردن کودک اوتیسمی به او شکلات می‌دهد، در واقع این یک پاداش برای کاری است که او انجام می‌دهد و او یاد می‌گیرد که با شلوغ بودن در کلاس می‌تواند پاداش دریافت کند.

گاهی اوقات تنها پی بردن به اینکه مشکل رفتاری چیست و از چه نوعی است، می‌تواند به شما کمک کند کاری بابت آن انجام دهید. اگر فرزندتان به صدای باز و بسته شدن یخچال حساس است، شما می‌توانید با ساکت کردن فضایی که او در آنجا مشغول انجام تکالیف مدرسه‌اش است مشکل را برطرف کنید. گاهی هم ممکن است مشکل این باشد که کودکتان نمی‌تواند کاری را که از خودش انتظار دارد انجام دهد و پرخاشگری را از آن لحظه شروع می‌کند؛ شما باید حساسیت کودک را نسبت به این مشکلات کاهش دهید.

تحریکات حسی

ممکن است یکی از مشکلات رفتاری اوتیسم در کودک شما این باشد که در هنگام دریافت اطلاعات حسی زیاد رفتارهای در هم گسیخته داشته باشد. مثلا کودک اوتیسمی که باهوش است و انرژی زیادی دارد اما همکلاسی او ساعت‌ها گریه می‌کند؛ صدای گریه و وزن احساسی زیادی که این کودک دریافت می‌کند باعث می‌شود تنها نتواند سر کلاس چیزی یاد بگیرد، بلکه در طول زمان مهارت یادگیری او ضایع شود. والدین او باید این موضوع را سریع بفهمند و با عوض کردن کلاس به او کمک زیادی بکنند.

مشکلات اجتماعی

ممکن است کودک شما به شما بگوید که هیچ دوستی ندارد، بنابراین اوقات او قطعا به سختی می‌گذرد. صحبت کردن با معلم یا همکلاسی‌های او قطعا می‌تواند شرایط را تغییر دهد. بدون اینکه کودکتان بفهمد به آنها بگویید که مشکل او چیست و آنها چگونه می‌توانند به وی کمک کنند. سایر کودکان همسن می‌توانند بهتر از شما او را بپذیرند و برای حل مشکلات رفتاری اوتیسم او کمک قابل توجهی بکنند. لازم نیست اختلال کودکتان را به طور کامل گزارش کنید اما کافی است تنها رفتارها و واکنش‌هایی که به کودکتان آسیب می‌زند را توضیح دهید.

مشکلات ارتباطی

ممکن است تنها دلیل بدخلقی کودک شما این باشد که او نمی‌تواند به راحتی ارتباط برقرار کند. ممکن است او در بیان کردن مشکل گوارشی اش یا جواب به سوال روی تخته مشکل داشته باشد و همین باعث رنجش او شود. گاهی ممکن است نشان دادن عکس‌ها، زبان اشاره یا نوشتار به جای صحبت کردن به کودکتان کمک کند. اینجاست که آزمایش‌های مختلف به همراه یک معلم خوب می‌تواند تفاوت ایجاد کند.

علایق

ممکن است تنها دلیل اینکه فرزند شما از مدرسه متنفر است این باشد که به مطالب آن علاقه ندارد. اگر معلم کودک شما در مورد دایناسورها صحبت می‌کند اما او به ماشین‌ها علاقه دارد، شما می‌توانید معلم او را راضی کنید تا به صورت کوتاه به ماشین‌ها هم اشاره کند تا علاقه وی را جلب کند. تحقیقات تخصصی جدید نشان می دهند که پرداختن به علایق کودکان اوتیسمی می‌تواند تا حد زیادی مشکلات رفتاری اوتیسم در آنها را حل کند.

تاثیر محیط داخلی بر مشکلات رفتاری اوتیسم

در اینجا به چند راهنما و توصیه کوچک اشاره می‌کنیم که با کمک آنها می‌توانید عوامل داخلی مشکلات رفتاری در کودک اوتیسم را بیابید.

• منابع درد: شما باید با دقت به هر ناحیه‌ فیزیکی که ممکن است برای کودکتان دردناک باشد توجه کنید. مثلا دندان، شکم و کلیه، استخوان و زخم‌ها باید مورد توجه قرار گیرند و همیشه بیماری‌های فیزیولوژیک مثل عفونت‌ها را باید در نظر داشته باشید. هر مشکل رفتاری که به نظر برسد به یک ناحیه خاص از بدن مربوط است احتمالا به دلیل درد است. اگر نشستن فرزندتان به درستی انجام نمی‌گیرد یا او بر روی ناحیه‌ای از بدن خود حساس است ممکن است بخش‌هایی از بدن او درد قابل تحملی داشته باشد.
• حمله عصبی: برخی مشکلات رفتاری به خصوص آنهایی که بدون دلیل، محرک و عامل خاصی هستند ممکن است به دلیل حمله عصبی اتفاق بیافتند. اگر در مورد حملات عصبی کودک خود نگران هستید حتما به خوبی رفتارهای او را مشاهده کنید و اگر افراد دیگری هم مثل معلم او نظر مشابهی داشتند، بهتر است گزارش‌های خود را به پزشک بگویید.
• آلرژی‌های غذایی: سعی کنید آلرژی‌های غذایی و حساسیت‌هایی که ممکن است کودکتان را آزار بدهد شناسایی کنید. احتمالا یک رفتار غیر طبیعی بعد از خوردن غذا مربوط به آلرژی است. برخی والدین گزارش می‌کنند که رفتارهای تکراری کودک اوتیسمشان بعد از خوردن یک ماده غذایی خاص اتفاق می‌افتد. بنابراین شما می‌توانید با دانستن حساسیت‌های غذایی او بیشتر به کنترل بیماری و مشکلات رفتاری کودک اوتیسم کمک کنید.
• خستگی، گرسنگی یا تشنگی: مثل هر کس دیگری گرسنگی، خستگی یا تشنگی می‌تواند کودک شما را آزرده خاطر کند. خواب ضعیف یا سرماخوردگی به راحتی می‌تواند دلیل رفتار پرخاشگرانه او را توجیه کند. یک عفونت ساده یا بیماری ویروسی خاص ممکن است به رفتار کودکتان آسیب زیادی وارد کند. اگر کودکتان در یک ساعت خاص از خود لجاجت نشان می‌دهد سعی کنید آن ساعت را با یک سرگرمی یا یک میوه مورد علاقه‌اش او را سرگرم کنید.
• احساسات: شرم، خشم، ترس یا اضطراب می‌تواند بر روی رفتار اوتیسم موثر باشد. ممکن است والدین در حین طلاق، تغییر شغل، اسباب کشی یا بیماری استرس زیادی داشته باشند اما فکر کنند که کودکشان هیچ نگرانی ندارد؛ اما احتمالا یک کودک اوتیسم بیش از همه نگران است؛ به خصوص اگر در این مورد کاری از دستش بر نمی‌آید یا نمی‌تواند در مورد آن ارتباط برقرار کند. بهترین راه حل در هنگام بروز مشکلات احساسی این است که در مورد آن با فرزند خود صحبت کنید.
• مشکلات مربوط به هماهنگی: عدم هماهنگی می‌تواند منجر به استرس و مشکلات رفتاری اوتیسم شود. هر کسی که تا به حال به مدرسه رفته است می‌داند که گرفتن نمره می‌تواند استرس زا باشد. اگر کودک شما با درس خواندن مشکل داشته باشد یا نتواند لباس خود را به راحتی تعویض کند دچار نگرانی و استرس زیادی می‌شود.

بنابراین عوامل زیادی وجود دارد که باعث آزار کودک شما می‌شود و رفتارهای پرخاشگرانه را در او ایجاد می‌کند. بنابراین مشکلات رفتاری کودک گاهی درونی است و برای کمک کردن به او باید به دنبال راه‌حل های درونی باشید.

ثبات، نظم و تعدیل حسی باعث بهبود مشکلات رفتاری اوتیسم می‌شود

زمانی که شما به نیازهای فیزیکی کودک خود پاسخ دادید، نوبت به در نظر گرفتن نیازهای احساسی و قواعد آن می‌رسد. احتمالا تجربیات احساسی کودک اوتیسمی  بسیار با شما متفاوت است. او با اطلاعات خاصی که از برخی حواس به دست می‌آورد مشکل دارد و احتمالا صدای بلند او را آزرده می‌کند.

شما  در مدرسه با پنج حس اصلی یعنی: لامسه، شنوایی، بویایی، بینایی و چشایی آشنا شده‌اید. دو حس دیگر وجود دارند که تاثیر زیادی بر درک درست کودک شما دارند؛ حس وضعیت و حس تعادل که باعث می‌شوند شخص بتواند تعادل داشته باشد و  وضعیت اعضای بدن خود را حس کند. در بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم احساسات دریافت شده از این دو حس زیاد است، خیلی کم است یا اختلال دارد که باعث حس درد و عدم تعادل می‌شود.

برای غلبه بر این حالت کودک شما به ثبات حسی نیاز دارد. طبق تحقیقات متخصصان  در مورد مشکلات رفتاری اوتیسم، تعدیل حسی که باعث می‌شود کودک شما لحظه‌‌هایی را به صورت کامل بر احساسات خود غلبه کند، باعث بهبود رفتار کودک می‌شود.

کودک شما به چه نوعی از تحریکات حسی نیاز دارد؟

کودکتان را مشاهده کنید و ببینید زمانی که رفتارهای تکراری را انجام می‌دهد به چه چیزی میل پیدا می‌کند. این کار باعث می‌شود پی ببرید کودکتان در زمان بروز مشکل به چه فعالیت‌های احساسی نیاز دارد. بسته به نیازها و استعدادهای کودکتان یک تحریک حسی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• چرخاندن
• حرکت دادن اشیاء
• حرکات تکراری در مقابل دیوار
• مالیدن یک بافت خاص
• پوشیدن یک لباس سنگین یا پتو
• گوش دادن به موزیک
• مکیدن انگشتان خود
• جویدن یک خوراکی تُرد
• استراحت در یک اتاق ساکت
• استفاده از تکنولوژی‌های کنترلی

ورزش کردن یکی از بهترین راه‌ها برای آرامش سیستم عصبی و آموزش خود کنترلی است. قطعا برای یک کودک اوتیسم شرکت در یک تیم فوتبال ایده خوبی نیست اما به هر حال برخی فعالیت‌های مقتضی سن هر کودک می‌تواند به او کمک کند.  مثلا پیاده روی خانوادگی، دویدن، باشگاه رفتن، استخر یا حتی چرخاندن چرخ روی زمین می‌تواند به تامین نیازهای حسی کودک شما کمک کند.

بر اساس یک مطالعه جامع مزایای استراحت حسی بر روی حس وضعیت و تعادل، تا دو ساعت بر حل مشکلات رفتاری اوتیسم تاثیر دارد. بنابراین کودک شما نیاز دارد تا هر دو ساعت یک بار یک استراحت حسی داشته باشد. برخی کودکان نیاز دارند راحت‌تر ثبات خود را پیدا کنند. قطعا هر کودک نیازهای متفاوتی با سایرین دارد؛ مثلا برخی از آنها باید به صورت مداوم استراحت داشته باشند و در صورت لزوم دوباره استراحت کنند تا استرس نداشته باشند.

یکی از اهداف این نوع از درمان این است که کودک شما به اندازه کافی خودآگاهی پیدا کند تا بداند چه زمانی به تثبیت خود و تحریک حسی نیاز دارد. کودک پس از مدتی می‌آموزد در شرایط اضراری باید چه کارهایی را انجام دهد تا از بروز مشکلات رفتاری اوتیسم، به خصوص در موارد جدی‌تر جلوگیری کند.

سخن آخر

کودکان اوتیسم و به طور کُلی افرادی که دچار اختلال اوتیسم هستند باید تحت توجه و مراقبت‌های ویژه و گاها تخصصی قرار بگیرند که در این مورد لازم به ذکر است که تنها والدین نمی‌توانند پاسخگوی آن باشند. از این رو توصیه می‌کنیم با بهترین کلینیک تخصصی کار درمانی یعنی کلینیک دکتر باقرزاده ارتباط برقرار کنید تا علاوه  بر دریافت مشاوره رایگان از خدمات ارزان قیمت این کلینیک استفاده کنید. تجربیات چندین و چند ساله دکتر باقر زاده در حول مسئله اوتیسم به شما کمک می‌کند بیش از پیش مشکلات رفت