فلج مغزی آتاکسیک

فلج مغزی آتاکسیک چیست؟

فلج مغزی آتاکسیک (Ataxic Cerebral Palsy) یکی از نادرترین انواع فلج مغزی است که تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کل موارد را شامل می‌شود. این نوع فلج مغزی عمدتاً بر اثر آسیب به ناحیه‌ی مخچه – بخشی از مغز که مسئول کنترل تعادل و هماهنگی حرکات است – به وجود می‌آید.

شناخت دقیق این نوع از فلج مغزی به ویژه برای والدین و مراقبان کودکان بسیار حائز اهمیت است، زیرا با درمان و توانبخشی به‌موقع، می‌توان بخش زیادی از مهارت‌های حرکتی و ارتباطی را بازیابی کرد.

علائم فلج مغزی آتاکسیک

 

علائم ممکن است شدت و گستردگی متفاوتی در هر کودک داشته باشند، اما شایع‌ترین نشانه‌های فلج مغزی آتاکسیک عبارت‌اند از:

• اختلال در تعادل و راه رفتن: به دلیل ناپایداری، اغلب با پاهای باز راه می‌روند.

• لرزش در حرکات ارادی (ترمور): مخصوصاً هنگام انجام حرکات دقیق مانند نوشتن.

• هیپوتونی (کاهش تون عضلانی): عضلات شل و ضعیف که عملکرد حرکتی را محدود می‌کنند.

• گفتار نامفهوم (دیس‌آرتری): به دلیل ناتوانی در کنترل عضلات گفتاری.

• حرکات غیرطبیعی چشم: مانند حرکات ناهماهنگ یا کند چشمی.

علل ایجاد فلج مغزی آتاکسیک

 

آسیب به ناحیه مخچه به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت‌های داخل رحمی مانند سرخچه یا توکسوپلاسموز

• سکته مغزی جنینی یا نوزادی

• زردی شدید و درمان‌نشده نوزادان (کرنیکتروس)

• تولد زودرس و نارس بودن نوزاد

• آسیب مغزی پس از تولد (بر اثر ضربه یا عفونت)

روش‌های تشخیص فلج مغزی آتاکسیک

برای تشخیص دقیق این نوع فلج مغزی، پزشکان از مجموعه‌ای از ابزارهای تخصصی استفاده می‌کنند:

• ارزیابی‌های رشدی برای تشخیص تأخیر در نشستن، راه رفتن یا حرکات دست

• تصویربرداری مغزی مانند MRI یا CT برای شناسایی آسیب در ناحیه مخچه

• آزمایش‌های تخصصی مانند نوار مغز (EEG) و نوار عضله (EMG)

 

روش‌های درمان فلج مغزی آتاکسیک

درمان فلج مغزی آتاکسیک نیازمند رویکردی چندجانبه و تیمی است که شامل موارد زیر می‌شود:

1. فیزیوتراپی: بهبود تعادل و تقویت عضلات

2. کاردرمانی: افزایش استقلال در انجام امور روزمره

3. گفتاردرمانی: ارتقای مهارت‌های گفتاری و بلع

4. دارودرمانی: کنترل لرزش‌ها با داروهایی مانند پریمیدون یا بنزودیازپین‌ها

5. استفاده از تجهیزات کمکی: مانند بریس، واکر و وسایل ارتوپدی

 

سوالات پرتکرار درباره فلج مغزی آتاکسیک

به عنوان والدین کودکی با فلج مغزی آتاکسیک، ممکن است سؤالات متعددی در ذهن داشته باشید. در ادامه، به ده سؤال متداول با پاسخ‌های تخصصی پرداخته‌ایم. توصیه می‌شود برای ارزیابی دقیق‌تر و دریافت راهنمایی‌های شخصی‌سازی‌شده، با متخصصین کلینیک توانبخشی باقرزاده به‌صورت حضوری یا غیرحضوری مشورت نمایید.

1. چرا فرزندم در راه رفتن تعادل ندارد و مدام می‌افتد؟

کودکان مبتلا به فلج مغزی آتاکسیک به دلیل آسیب به مخچه، بخشی از مغز که مسئول تعادل و هماهنگی حرکات است، دچار مشکلات تعادلی و هماهنگی می‌شوند. این آسیب می‌تواند منجر به راه رفتن ناپایدار و افتادن‌های مکرر گردد.​

2. آیا لرزش دست‌های فرزندم هنگام گرفتن اشیا طبیعی است؟

لرزش یا ترمور در حرکات ارادی، به‌ویژه هنگام انجام کارهای دقیق، یکی از علائم شایع فلج مغزی آتاکسیک است. این وضعیت به دلیل نقص در کنترل حرکتی ناشی از آسیب به مخچه رخ می‌دهد.​

3. فرزندم در صحبت کردن مشکل دارد؛ آیا این به فلج مغزی آتاکسیک مرتبط است؟

بله، مشکلات گفتاری مانند گفتار نامفهوم یا دشواری در تلفظ کلمات، می‌تواند ناشی از فلج مغزی آتاکسیک باشد. آسیب به مخچه می‌تواند بر عضلات مورد استفاده در گفتار تأثیر بگذارد.​

4. آیا فلج مغزی آتاکسیک درمان‌پذیر است؟

درمان قطعی برای فلج مغزی آتاکسیک وجود ندارد، اما با روش‌های توانبخشی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توان علائم را مدیریت و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.​

5. آیا فرزندم می‌تواند به مدرسه عادی برود؟

بسیاری از کودکان با فلج مغزی آتاکسیک می‌توانند در مدارس عادی تحصیل کنند، اما ممکن است نیاز به حمایت‌های آموزشی ویژه یا تطبیق‌هایی در محیط آموزشی داشته باشند.​

6. آیا این بیماری بر هوش فرزندم تأثیر می‌گذارد؟

فلج مغزی آتاکسیک عمدتاً بر مهارت‌های حرکتی تأثیر می‌گذارد و لزوماً با کاهش توانایی‌های شناختی همراه نیست. با این حال، هر کودک منحصر به فرد است و ارزیابی دقیق توسط متخصصین توصیه می‌شود.​

7. چگونه می‌توانم به بهبود تعادل فرزندم کمک کنم؟

فیزیوتراپی منظم و تمرینات تعادلی می‌تواند به بهبود تعادل و هماهنگی حرکات کمک کند. متخصصین توانبخشی می‌توانند برنامه‌های تمرینی مناسب را ارائه دهند.​

8. آیا دارویی برای کاهش لرزش دست‌ها وجود دارد؟

برخی داروها ممکن است به کاهش لرزش کمک کنند، اما تجویز آن‌ها باید تحت نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب صورت گیرد.​

9. آیا فرزندم نیاز به وسایل کمکی مانند واکر دارد؟

بسته به شدت علائم، استفاده از وسایل کمکی مانند واکر یا بریس‌ها می‌تواند به بهبود حرکت و استقلال کودک کمک کند. ارزیابی توسط کاردرمانگران می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.​

10. چگونه می‌توانم از حمایت‌های روانی برای خود و فرزندم بهره‌مند شوم؟

پیوستن به گروه‌های حمایتی والدین، مشاوره روان‌شناسی و ارتباط با انجمن‌های مرتبط می‌تواند به شما و فرزندتان در مدیریت بهتر چالش‌های مرتبط با فلج مغزی آتاکسیک کمک کند.​

برای دریافت برنامه درمانی و توانبخشی متناسب با شرایط فرزندتان، توصیه می‌شود با متخصصین کلینیک توانبخشی باقرزاده به‌صورت حضوری یا غیرحضوری مشورت نمایید.