دندان قروچه در کودکان

دندان قروچه یا بروکسیسم در کودکان

دندان قروچه یا بروکسیسم (Bruxism) به ساییدن یا فشردن دندان‌ها به یکدیگر گفته می‌شود. این مشکل در بسیاری از کودکان مشاهده می‌شود و معمولاً از حدود سن ۳ سالگی آغاز می‌شود. در برخی موارد، کودکان یک‌ساله یا حتی نوجوانان و بزرگسالان نیز ممکن است به این عادت مبتلا شوند.

✅ آیا کودک شما در خواب دندان قروچه می‌کند؟ این موضوع ممکن است ناشی از استرس، ناهنجاری‌های فکی یا سایر عوامل پزشکی باشد. در این مقاله، دلایل، عوارض و روش‌های درمان دندان قروچه در کودکان را بررسی می‌کنیم.

دندان قروچه در کودکان چیست؟

بروکسیسم در کودکان به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1. دندان قروچه در بیداری (Awake Bruxism)

   • کودک هنگام استرس یا تمرکز شدید، فک خود را قفل کرده یا دندان‌هایش را به هم فشار می‌دهد.

2. دندان قروچه در خواب (Sleep Bruxism)

   • کودک بدون آگاهی در خواب، دندان‌های خود را روی هم می‌ساید که ممکن است صدای ناخوشایندی تولید کند.

این مشکل معمولاً تا سن ۶ سالگی به‌طور طبیعی از بین می‌رود، اما در برخی از کودکان تا دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد.

علل دندان قروچه در کودکان

علت دقیق بروکسیسم در کودکان هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که این مشکل می‌تواند ریشه‌های فیزیکی و روانشناختی داشته باشد.

علل فیزیکی دندان قروچه

🔹 درد و ناراحتی:

• دندان درآوردن در کودکان خردسال
• عفونت‌های گوش یا دندان که باعث ایجاد تحریک و ناراحتی می‌شوند

🔹 ناهماهنگی دندان‌ها (مال‌اکلوژن):

• نامرتب بودن دندان‌های فک بالا و پایین می‌تواند باعث شود که کودک ناخواسته دندان‌هایش را روی هم بسابد.

🔹 مشکلات انگلی (کرمک و انگل‌های روده‌ای):

• وجود انگل‌ها در بدن کودک ممکن است با دندان قروچه در ارتباط باشد.

🔹 اختلالات عصبی و بیش‌فعالی:

• برخی از کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) ممکن است دچار بروکسیسم شوند.

🔹 مصرف داروها:

• برخی از داروهای خاص ممکن است به‌عنوان عارضه جانبی، باعث دندان قروچه شوند.

🔹 فلج مغزی:

• کودکان مبتلا به فلج مغزی (Cerebral Palsy) در برخی موارد دچار این مشکل می‌شوند.

🔹 تغذیه نادرست:

• مصرف بیش از حد کافئین، نوشابه، چای و کمبود آب می‌تواند احتمال بروز دندان قروچه را افزایش دهد.

 

 

علل روانشناختی دندان قروچه

🔹 استرس و اضطراب:

• یکی از مهم‌ترین دلایل دندان قروچه در کودکان اضطراب و فشار عصبی است.

🔹 ترس یا نگرانی:

• کودکانی که در محیط پرتنش زندگی می‌کنند، مشاجره‌های خانوادگی را مشاهده می‌کنند یا ترس شبانه دارند، بیشتر دچار بروکسیسم می‌شوند.

🔹 واکنش به خشم:

• کودکانی که نمی‌توانند خشم خود را به‌درستی ابراز کنند، ممکن است دندان‌های خود را محکم به هم بفشارند.

چگونه دندان قروچه را تشخیص دهیم؟

✅ والدین معمولاً اولین افرادی هستند که متوجه دندان قروچه کودک می‌شوند.
اگر کودک شما هنگام خواب صدای ساییدن دندان‌ها تولید می‌کند یا از درد فک و دندان شکایت دارد، ممکن است دچار بروکسیسم باشد.

نشانه‌های دندان قروچه در کودکان:

• صدای ساییدن دندان‌ها هنگام خواب
• شکایت از درد فک یا صورت هنگام بیدار شدن
• حساسیت دندان‌ها به غذاهای گرم یا سرد
• اختلال در خواب و بیدار شدن‌های مکرر
• سردرد یا گوش‌درد بدون علت مشخص
• مشکلات جویدن و باز کردن دهان

💡 اگر این علائم را در کودک خود مشاهده می‌کنید، برای پیشگیری از مشکلات دندانی حتماً با دندان‌پزشک مشورت کنید. 

عوارض دندان قروچه در کودکان

در بیشتر موارد، دندان قروچه کودکان بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای برطرف می‌شود، اما اگر شدید باشد، می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند:

✔ از بین رفتن مینای دندان و حساس شدن دندان‌ها
✔ دردهای مزمن فک و عضلات صورت
✔ مشکلات مفصل فکی (TMJ)
✔ لب‌پر شدن یا شکستن دندان‌ها
✔ اختلال در خواب و خستگی روزانه

ارتباط دندان قروچه با بیش‌فعالی (ADHD)

تحقیقات نشان داده‌اند که کودکان مبتلا به بیش‌فعالی (ADHD) بیش از سایر کودکان دچار دندان قروچه هستند. دلایل احتمالی این ارتباط عبارتند از:

✔ اضطراب و استرس زیاد: کودکان بیش‌فعال معمولاً سطح بالایی از استرس و تنش دارند که می‌تواند منجر به بروکسیسم شود.
✔ مشکلات خواب: کودکان مبتلا به ADHD اغلب دچار اختلالات خواب مانند بی‌خوابی، بیدار شدن‌های مکرر و حرکت‌های بیش از حد در خواب هستند که می‌تواند دندان قروچه را تشدید کند.
✔ اختلالات پردازش حسی (SPD): بسیاری از کودکان بیش‌فعال حساسیت‌های حسی متفاوتی دارند و ممکن است دندان قروچه را به‌عنوان یک راه برای کنترل تحریکات حسی یا تخلیه استرس انجام دهند.

💡 کاردرمانی چگونه کمک می‌کند؟
✅ کاهش اضطراب و استرس کودک از طریق تکنیک‌های حسی و تنظیم هیجانی
✅ بهبود کیفیت خواب از طریق آموزش الگوهای صحیح خواب و تنظیم محیط خواب
✅ استفاده از فعالیت‌های حرکتی برای کاهش تنش عضلانی و بهبود کنترل رفتارهای غیرارادی

🔹 اگر کودک شما همزمان با بیش‌فعالی دچار دندان قروچه است، کاردرمانی می‌تواند یک راهکار مؤثر برای کاهش این مشکل باشد.

ارتباط دندان قروچه با مشکلات پردازش حسی (SPD)

🔹 اختلال پردازش حسی (Sensory Processing Disorder) یک وضعیت عصبی است که باعث می‌شود کودک در دریافت و پردازش اطلاعات حسی دچار مشکل شود. برخی کودکان بیش از حد به محرک‌های محیطی حساس هستند (حساسیت بیش از حد) و برخی دیگر نیاز دارند تا تحریکات بیشتری دریافت کنند (حساسیت کم).

در این کودکان، دندان قروچه ممکن است یکی از روش‌هایی باشد که کودک برای تنظیم سیستم حسی خود از آن استفاده می‌کند.

✔ کودکانی که حساسیت بیش از حد دارند ممکن است با کوچک‌ترین صدا یا لمس، دچار استرس شوند و دندان‌هایشان را روی هم فشار دهند.
✔ کودکانی که نیاز به تحریکات بیشتر دارند ممکن است از دندان قروچه به‌عنوان راهی برای دریافت ورودی حسی بیشتر استفاده کنند.

💡 کاردرمانی چگونه کمک می‌کند؟
✅ ارائه تکنیک‌های حسی (مانند ماساژ فک و استفاده از ابزارهای جویدنی) برای کاهش بروکسیسم
✅ استفاده از رژیم‌های حسی برای تنظیم واکنش‌های کودک به محرک‌های محیطی
✅ آموزش تمرینات آرام‌سازی برای کنترل استرس و اضطراب کودک

🔹 اگر فرزند شما دندان قروچه دارد و حساسیت‌های حسی غیرعادی نشان می‌دهد، احتمال دارد که مشکل او ناشی از اختلال پردازش حسی باشد.

ارتباط دندان قروچه با مشکلات گفتاری و اختلالات زبانی

دندان قروچه می‌تواند با مشکلات گفتاری و زبانی نیز در ارتباط باشد. برخی از کودکان مبتلا به اختلالات گفتاری و زبانی به دلایل مختلفی دچار بروکسیسم می‌شوند:

✔ ضعف عضلات فک و زبان: برخی از کودکان دچار مشکلات گفتاری دارای ضعف در عضلات فک، زبان و دهان هستند که باعث حرکات غیرطبیعی فک مانند دندان قروچه می‌شود.
✔ مشکلات هماهنگی عضلانی (آپراکسی گفتاری): کودکانی که در هماهنگی بین عضلات گفتاری مشکل دارند، ممکن است به‌طور ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم بسابند.
✔ مشکلات تنفس دهانی: کودکانی که به‌دلیل مشکلات گفتاری از طریق دهان نفس می‌کشند، ممکن است بیشتر دچار دندان قروچه شوند.

💡 گفتاردرمانی چگونه کمک می‌کند؟
✅ تقویت عضلات فک و زبان از طریق تمرینات گفتاری و دهانی
✅ اصلاح مشکلات گفتاری که ممکن است باعث دندان قروچه شوند
✅ بهبود هماهنگی بین عضلات دهان و زبان برای کاهش حرکات غیرطبیعی فک

🔹 اگر کودک شما مشکلات گفتاری دارد و دندان قروچه می‌کند، گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود هر دو مشکل کمک کند.

ارتباط دندان قروچه با اضطراب و استرس کودکان

🔹 استرس و اضطراب یکی از مهم‌ترین علل دندان قروچه در کودکان است. برخی از کودکان ممکن است تحت تأثیر موارد زیر دچار بروکسیسم شوند: ✔ مشکلات خانوادگی یا استرس در مدرسه
✔ ترس از امتحانات یا محیط‌های جدید
✔ تجربه‌های منفی مانند جدایی از والدین یا مهاجرت

💡 چگونه کاردرمانی و روانشناسی کودک کمک می‌کنند؟
✅ آموزش روش‌های کاهش استرس و تکنیک‌های آرام‌سازی
✅ استفاده از بازی‌درمانی برای کمک به کودک در بیان احساسات خود
✅ آموزش روش‌های مدیریت خشم و کنترل استرس برای کاهش بروکسیسم

🔹 اگر کودک شما به دلیل استرس دچار دندان قروچه شده است، کاردرمانی و مشاوره روانشناسی می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

روش‌های درمان و کنترل دندان قروچه در کودکان

آیا دندان قروچه کودک نیاز به درمان دارد؟

✅ اگر دندان قروچه خفیف است و بدون عوارض است، معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارد و با افزایش سن برطرف می‌شود.
❌ اما اگر کودک شما به‌طور مداوم دندان‌های خود را می‌ساید و مشکلاتی مانند درد فک، سردرد، آسیب به دندان‌ها یا اختلال خواب دارد، مراجعه به متخصص ضروری است.

🔹 برای درمان دندان قروچه کودک، اولین قدم شناسایی علت آن است. تیم متخصصان ما آماده ارائه راهکارهای درمانی مؤثر هستند.

۱. کاهش استرس و اضطراب کودک

یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان بروکسیسم، کاهش استرس کودک است.

🔹 روش‌های کاهش استرس:

• ایجاد محیط آرام در خانه
• اجتناب از مشاجره در مقابل کودک
• صحبت کردن با کودک در مورد نگرانی‌هایش
• استفاده از روش‌های آرام‌سازی قبل از خواب مانند حمام گرم، گوش دادن به موسیقی ملایم یا خواندن داستان

۲. تنظیم برنامه خواب کودک

🔹 روش‌های بهبود خواب:

• کاهش استفاده از صفحه‌نمایش‌ها (موبایل و تلویزیون) قبل از خواب
• تنظیم ساعت خواب منظم
• اجتناب از مصرف مواد حاوی کافئین در عصر (مثل نوشابه و شکلات)

۳. درمان‌های دندان‌پزشکی

اگر دندان قروچه کودک شدید باشد و باعث آسیب به دندان‌ها شود، دندان‌پزشک ممکن است محافظ دهانی (نایت گارد) را برای محافظت از دندان‌ها توصیه کند.

💡 استفاده از نایت گارد می‌تواند از ساییده شدن دندان‌ها جلوگیری کند. اگر کودک شما دچار دندان قروچه است، همین حالا با ما مشورت کنید تا به صورت ریشه ای، این مورد را ارزیابی کنیم! 

۴. درمان‌های مکمل و پزشکی

در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان‌های خاصی را برای کمک به کودک پیشنهاد دهد:

✔ مراجعه به روانشناس کودک: برای کنترل استرس و اضطراب
✔ مشاوره با متخصص تغذیه: برای اصلاح رژیم غذایی
✔ بررسی مشکلات پزشکی مانند انگل‌ها و آلرژی‌ها

والدین چگونه می‌توانند به کودک خود کمک کنند؟

🔹 به احساسات کودک توجه کنید و دلیل استرس او را شناسایی کنید.
🔹 قبل از خواب کودک را آرام کنید و از روش‌های ریلکسیشن استفاده کنید.
🔹 در صورت تداوم مشکل، حتماً با دندان‌پزشک یا روانشناس مشورت کنید.

💡 اگر کودک شما دچار دندان قروچه است، نگران نباشید! متخصصان کلینیک باقرزاده آماده ارائه راهکارهای درمانی ریشه ای و مؤثر هستند. همین حالا تماس بگیرید!.

دندان قروچه در کودکان یک مشکل شایع است که می‌تواند ناشی از اضطراب، مشکلات فیزیکی یا اختلالات خواب باشد. در بیشتر موارد، این عادت تا سن ۶ سالگی به‌طور طبیعی برطرف می‌شود، اما اگر ادامه پیدا کند، باید برای درمان اقدام کرد.

مطلب پیشنهادی : درمان اوتیسم