به عنوان پدر یا مادر، شما می‌توانید کارهای زیادی را برای آموزش حرف زدن به کودک خود انجام دهید. اگر کمی در اینترنت جستجو کنید، با پیشنهادهای زیادی در مورد کتاب خواندن برای کودکان، ترغیب آنها به آواز یا شعر خواندن و بازیهای تصور محور مواجه می‌شوید. این کارها شگفت‌انگیزند اما زمانی که بحث از آموزش حرف زدن میشود، تنها بازی و کتاب خواندن نمی‌تواند مفید باشد و نیاز به راه‌حل‌های اساسی‌تر دیده میشود. زود حرف زدن کودک تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و ممکن است فرایندی تدریجی باشد. زمانی که شما برای حل مسئله دیر حرف زدن کودک تلاش می‌کنید، حرف زدن و رفتار شما با کودک بسیار مهم است و تفاوت‌ها را ایجاد میکند.
11 نکته کلیدی برای زودتر حرف زدن کودک
11 نکته کلیدی وجود دارد که میتواند به شما در زود حرف زدن کودک کمک کند. با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده همراه باشید تا با این نکات آشنا شویم.
به کودکتان اجازه دهید با دیگران تعامل داشته باشد.
همه ما ترجیح می‌دهیم زمانی صحبت کنیم که حرفی برای گفتن داشته باشیم؛ و معمولاً این اتفاق زمانی وقوع می‌یابد که ما به موضوع یا محتوای بحث علاقه داشته باشیم و در لحظه به آن توجه کنیم. این موضوع در کودکان هم وجود دارد و آنها اغلب اوقات مایل‌اند در مورد علایق خود با دیگران ارتباط برقرار کنند و حرف بزنند.
زمانی که از نزدیک کارهای کودکتان را تماشا می‌کنید، متوجه می‌شوید که به چه موضوعاتی علاقه‌مند است. اگر کمی صبر کنید او چیزهایی را به شما نشان می‌دهد که علامت علاقه او به آنهاست؛ برای این کار معمولا باید به حالت بدن، کلمات مورد استفاده و کارهای او توجه کنید. بعد از آن می‌توانید حرف زدن در مورد چیزی که توجه او را جلب کرده است را شروع کنید. اگر به حرف زدن ادامه دهید و به کودک هم اجازه دهید که از این راه به شما پاسخ دهد، این کار او را تشویق به ارسال پیام‌های بیشتر در مورد علایقش میکند. این روش یکی از تکنیک‌های اساسی برای زود حرف زدن کودک است که حتما باید مورد توجه شما باشد.
اگر به کودکتان اجازه دهید ارتباط برقرار کند و تعامل داشته باشد، به ادامه صحبت با شما علاقه‌مند میشود. در این صورت احتمال بیشتری وجود دارد که بعدها کودک خودش مکالمه را آغاز کند. این مکالمه‌های بدون توقف ممکن است بسیار مبتدیانه و حتی کوتاه باشند؛ اما همین مکالمه‌های کوتاه به کودک شما اجازه می‌دهد از لحاظ زبانی رشد کند و مهارت‌های بیشتری کسب کند.
سعی کنید از کلماتی استفاده کنید که کمی از سطح کودکتان بیشتر است.
دومین نکته کلیدی برای زود حرف زدن کودک این است که از زبانی استفاده کنیم که یک قدم از سطح کلامی کودک بالاتر است. اگر شما در یک سطح بالاتر با کودکتان صحبت کنید به او الگویی می‌دهید که طبق آن برای رسیدن به سطح کلامی بعدی تلاش میکند. در واقع شما با این کار رشد زبانی کودکتان را تحریک می‌کنید.
برای رسیدن به این هدف شما باید به راه‌هایی که کودک در زمان حال با استفاده از آنها ارتباط برقرار میکند توجه کنید. برای مثال او ممکن است با استفاده از کارهای زیر پیغام ارسال کند:
- نگاه کردن به شما
- ساختن صداهای مختلف
- استفاده از زبان بدن (دادن یا گرفتن اشیاء، نشان دادن مکان‌ها، تکان دادن دست و …)
- استفاده از تک کلمات (هر از گاهی از کلمات منفرد استفاده میکند)
- ترکیب دو یا سه کلمه به صورت عبارت
- استفاده از جملات
اگر کودک شما بدون استفاده از کلمات (تنها به تماشا کردن، ساختن صداها یا استفاده از زبان بدن) ارتباط برقرار میکند، شما باید از کلماتی استفاده کنید که کوتاه باشند و در قالب جملات کوتاه از آنها استفاده کنید؛ این جملات باید به لحاظ قواعد درست باشند و یادگیری آنها بسیار ساده باشد. توصیه میشود از جای گذاشتن کلمات یا استفاده از قواعد دستوری غلط (به این دلیل که ممکن است برای کودک سخت باشد) اجتناب کنید. مثلا گاهی دیده شده والدین به جای جمله «پدر داره میره» از جمله «پدر رفت» یا جملاتی که ساده‌تر هستند استفاده میکنند. اما اینکار زمانی که قواعد دستوری زبان را زیر پا بگذارد غلط است. البته شما می‌توانید از تک کلمات استفاده کنید ولی باید سعی کنید از جملات متعادل و در عین حال ساده نیز استفاده کنید.
اگر احساس می‌کنید این موضوع ذهن شما را درگیر کرده و نیاز به دریافت مشاوره دارید، می‌توانید با
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده تماس بگیرید. این کلینیک با ارائه خدمات متنوع، بهترین کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی در کرج شناخته میشود و دستیابی به بالاترین سطح بهبودی را برای مراجعین خود ممکن ساخته است.
یکی از راه‌حل‌هایی که برای زود حرف زدن کودک نیاز است، بهره‌گیری از تکنیک‌های گفتاردرمانی بوده که در صورت وجود مشکل، امری ضروری محسوب میشود.
کلینیک باقرزاده با ارائه خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل کرج، شرایط را برای شما آسان‌تر کرده تا بدون دغدغه رفت‌وآمد بتوانید از خدمات تخصصی ما بهره‌مند شوید.
برای مشاوره و رفع هرگونه ابهام، کافی است از طریق شماره تماس‌های درج‌شده با مشاوران ما ارتباط برقرار کنید. همچنین، شما می‌توانید به صورت حضوری و غیر حضوری از جلسات مشاوره ای و درمانی ما استفاده کنید.
ما همیشه آماده خدمت‌رسانی به شما هستیم.
شما با ایستادن در یک سطح بالاتر از مهارت‌های کلامی کودک، به عنوان الگوی پیشرفت زبانی او را ترغیب به یادگیری می‌کنید؛ با این روش زود حرف زدن کودک ممکن خواهد بود. اگر فرزند شما از ترکیب چند کلمه برای بیان جمله استفاده میکند، شما می‌توانید این تکنیک را با استفاده از بیان جملات طولانی‌تر به اجرا در بیاورید. با این کار کودک علاوه بر اینکه کلمات جدید را می‌آموزد، طریقه ساختن جملات پیچیده‌تر را نیز یاد می‌گیرد. برای مثال زمانی که شما یک توپ را در دست می‌گیرد و کلمه «توپ» را به زبان می‌آورد، شما می‌توانید حرف او را با جمله «بله تو یک توپ بزرگ داری» کامل کنید؛ یا اگر کودک کلمه «بیسکوئیت » را بیان میکند شما میتواند پاسخ او را با جمله « اوه تو بیسکوئیت میخوای» بدهید. در آخر باید گفت که اگر نمی‌توانید کلمات و جملات صحیح را در ارتباط با کودک خود پیدا کنید، بهتر است از روش گفتاردرمانی کمک بگیرید. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده با ارائه خدمات توانبخشی در خیابان طالقانی کرج ، در خدمت شماست.
در مورد چیزهایی صحبت کنید که فهمیدن کودکتان را تحریک میکند.
سومین نکته کلیدی برای زود حرف زدن کودک برای کمک کردن به فرزندتان این است که در مورد چیزهایی صحبت کنید که او را به فکر کردن وادار میکند و فهم کودکتان از کلام را تحریک میکند. این موضوعات به علایق و سطح گفتاری کودک بستگی دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که سطح درک میتواند تاثیر به سزایی بر زود حرف زدن کودک داشته باشد. در ادامه مثال‌هایی در این مورد ارائه می‌کنیم:
کودکانی که هنوز شروع به صحبت نکرده‌اند یا از کلمات محدودی استفاده میکنند، به این نیاز دارند که شما از موضوعاتی صحبت کنید که در طول روز آنها را تجربه کرده‌اید و نوعی روزمره صحبت کنید. این نوع جملات بیشتر بر وقایعی تمرکز دارند که در لحظه اتفاق می‌افتد. برای مثال اگر گودک خردسال شما در حال بازی کردن است و می‌گوید «افتاد» شما می‌توانید این اتفاق را با جمله «وای نه اسباب بازیت افتاد» توصیف کنید.
زمانی که کودک استفاده از کلمات ساده و عبارات کوتاه را شروع میکند، میتواند نظرات و سوالات ساده را در مورد اتفاقاتی که در حال وقوع است یا در آینده نزدیک اتفاق می‌افتد، بفهمد. مثلاً می‌توانید به او بگویید که « ما بعد از ظهر به خانه مادر بزرگ می‌رویم» یا بگویید «ما نمی‌توانیم از ماشین استفاده کنیم چون خراب است».
زمانی که کودک استفاده از جملات را شروع میکند، شما می‌توانید مهارت فهم زبانی آنها را با صحبت کردن درباره موضوعاتی که بیشتر انتزاعی هستند صحبت کنید؛ موضوعاتی که ممکن است در لحظه اتفاق نیافتد و ملموس نباشد. این موضوعات باعث افزایش قدرت تفکر و مهارت فهم زبانی فرزندتان میشود و به زود حرف زدن کودک کمک میکند. در زیر مثال‌هایی در این مورد ارائه می‌کنیم:
توصیف‌ها و توضیحات بلندتر « این کیک هنوز کامل نپخته است و به نظر می‌‌رسد باید کمی دیگر آن را در فِر قرار دهیم تا کاملا آماده شود».
جملاتی که موضوعات گذشته یا آینده را توصیف میکنند «خاطرت هست زمانی که به مسافرت رفته بودیم و پدرت لیز خورد و سراپا از برف پوشیده شد؟»
جملاتی که برای پیشبینی یا حل مسائل به کار می‌روند «پری از تمام جادوی خود استفاده کرد و الان نمی‌تواند شاهزاده را نجات بدهد. به نظرت چه اتفاقی خواهد افتاد؟»
جملاتی که افکار و احساسات مردم را توصیف میکند «به نظر من او به خاطر گم کردن اسباب بازی خود ناراحت است».
اهمیت تشخیص و مداخله‌ی زودهنگام
برای زود حرف زدن کودک یکی از کلیدی‌ترین موضوعاتی که والدین باید به آن توجه کنند، اهمیت تشخیص و مداخله‌ی زودهنگام در مشکلات گفتاری و زبانی کودک است. هرچه تشخیص اختلال‌های گفتاری در مراحل ابتدایی‌تر صورت گیرد، امکان درمان و بهبود سریع‌تر فراهم میشود. اگر حس می‌کنید کودک شما در برخی مهارت‌های گفتاری یا زبانی ضعیف است، مراجعه‌ی زودهنگام به یک متخصص گفتاردرمانی میتواند از پیشرفت مشکل جلوگیری کند و او را سریع‌تر به مسیر طبیعی گفتار بازگرداند. بسیاری از والدین تصور میکنند که اگر کمی صبر کنند، کودک خودبه‌خود شروع به صحبت خواهد کرد؛ اما در برخی موارد، تأخیر بیش از حد میتواند باعث پیچیده‌تر شدن روند درمان شود.
تقویت انگیزه و کاهش استرس والدین
چهارمین نکته کلیدی که می بایست رعایت شود این است که برای زود حرف زدن کودک گاهی والدین در این مسیر دچار نگرانی و استرس می‌شوند و این فشار روانی ممکن است روی رفتار آنها با کودک اثر منفی بگذارد. یک بخش مهم از موفقیت در زود حرف زدن کودک، حفظ آرامش و انگیزه‌ی والدین است. تلاش کنید روند بهبود را گام به گام در کنار متخصص طی کنید و انتظارات خود را تنظیم کنید. پیشرفت کودک ممکن است تدریجی باشد و احتیاج به صبر، تمرین و همکاری همه‌ی اعضای خانواده داشته باشد. به یاد داشته باشید که هر کودکی منحصر به فرد است و با سرعت خودش پیشرفت میکند.
استفاده از موقعیت‌های روزمره برای تمرین گفتار
تمرین گفتاری لازم نیست فقط محدود به زمان‌های خاص یا محیط درمانی شود. سعی کنید از موقعیت‌های ساده و روزمره برای تقویت مهارت‌های کلامی فرزندتان استفاده کنید. هنگام آماده‌کردن غذا، لباس‌پوشیدن، یا حتی تماشای یک کارتون کوتاه، می‌توانید با توصیف آنچه می‌بینید یا انجام می‌دهید، فرصت‌های یادگیری زبان را برای کودک ایجاد کنید. برای مثال، زمانی که دارید صبحانه درست می‌کنید، به کودک بگویید: «ببین، دارم تخم‌مرغ می‌شکنم و بعد کمی نمک اضافه می‌کنم.» این توضیح‌های ساده و مرتبط با موقعیت، واژگان و ساختارهای زبانی تازه‌ای را به کودک می‌آموزد.
توجه به تفاوت‌های فردی کودکان
همان‌طور که اشاره شد، کودکان در سنین مختلف و با سرعت‌های متفاوتی شروع به صحبت میکنند. توجه به تفاوت‌های فردی در روند رشد گفتار بسیار مهم است. بعضی کودکان در سن ۱ تا ۲ سالگی واژه‌های بیشتری را بیان میکنند، در حالی‌که برخی دیگر ممکن است کمی دیرتر وارد این مرحله شوند. عواملی مانند وراثت، محیط خانوادگی، جنسیت کودک و سطح تعامل او با اطرافیان، همگی میتوانند در زود حرف زدن یا تأخیر گفتاری نقش داشته باشند. درک این تفاوت‌ها و پرهیز از مقایسه مداوم کودکتان با کودکان دیگر، به شما کمک میکند استرس کمتری داشته باشید و با حوصله بیشتر به پرورش مهارت‌های گفتاری او بپردازید.
نقش بازیهای تعاملی در تقویت گفتار
بازی کردن یکی از جذاب‌ترین و مؤثرترین شیوه‌ها برای یادگیری است، به‌ویژه در سنین خردسالی. سعی کنید در بازیهای روزانه با کودکتان، عنصر گفتار و زبان را بگنجانید. برای مثال، اگر فرزندتان علاقه زیادی به اسباب‌بازی‌های ماشین دارد، می‌توانید هنگام بازی درباره رنگ ماشین، صدای ماشین و کاری که ماشین انجام می‌دهد صحبت کنید. طرح پرسش‌های ساده نظیر «به نظرت ماشین کجا می‌رود؟» یا «چرا ماشین متوقف شد؟» او را تشویق میکند تا با شما تعامل کلامی داشته باشد و مفاهیم را درک کند. این روش هم باعث تقویت مهارت‌های زبانی میشود و هم حس بازی و سرگرمی را حفظ میکند.
تشویق کودک به برقراری ارتباط با همسالان
کودکان از همسالانشان نیز بسیار تأثیر می‌پذیرند. اگر این امکان وجود دارد، زمینه‌ی بازی یا تعامل با کودکان دیگر را فراهم کنید تا فرزندتان فرصت صحبت‌کردن در جمع و تمرین زبان در یک محیط طبیعی را پیدا کند. مشاهده و تقلید از همسالان میتواند روند یادگیری گفتار را تسریع کند. البته در این فضا هم باید سعی کنید به شکل نامحسوس حضور داشته باشید تا در صورت نیاز، با مطرح‌کردن پرسش‌های ساده یا توضیح بعضی مفاهیم، کودک را راهنمایی کنید.
زمان مناسب برای ارجاع به گفتاردرمانی حرفه‌ای
در برخی موارد، تأخیر گفتاری فراتر از یک روند طبیعی است و مشورت با متخصص گفتاردرمانی ضرورت پیدا میکند. چنانچه پس از به‌کارگیری روش‌های ساده‌ی بالا تا چند ماه پیشرفت محسوسی مشاهده نشود یا اگر کودک در تلفظ برخی صداها، کنار هم قراردادن کلمات، درک مفاهیم ساده یا دستورها مشکل جدی داشته باشد، بهتر است هرچه سریع‌تر با گفتاردرمانگر تماس بگیرید. ارزیابی‌های اولیه مشخص میکند که آیا نیاز به تمرین‌های تخصصی‌تر دارید یا خیر. در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده، پس از ارزیابی دقیق، برنامه‌ای منسجم و اختصاصی برای بهبود گفتار و زبان کودک تدوین میشود.
اگر متوجه علائم دیر حرف زدن در کودک شدید یا رشد گفتاری او مطابق با سنش پیش نمی‌رود:
- ارزیابی اولیه گفتاردرمانی: مراجعه به گفتاردرمانگر برای بررسی دقیق و ارائه راهکارهای تخصصی.
- آزمایش شنوایی: اطمینان از سلامت شنوایی کودک، چرا که کم‌شنوایی از عوامل مهم تأخیر گفتاری است.
- محیط غنی گفتاری: افزایش تعامل زبانی در خانه، بازیهای تعاملی و داستان‌خوانی مشترک.
- مدیریت اضطراب و استرس: فراهم‌کردن محیطی آرام و امن برای افزایش اعتمادبه‌نفس کودک در صحبت‌کردن.
در صورتی که نیاز به اطلاعات بیشتر یا راهنمایی تخصصی دارید، می‌توانید با کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی فاطمه باقرزاده در ارتباط باشید تا پس از ارزیابی دقیق، برنامه مناسبی برای بهبود مهارت‌های زبانی و گفتاری کودک ارائه شود.
