پردازش حسی:

پردازش حسی ، توانایی سیستم عصبی ما در پردازش و تفسیر اطلاعات محیطی است.این فرایند به ما اجازه یکپارچگی اطلاعات حسی و تطابق  پاسخ ها بر اساس محیط و سپس  موجب تسهیل زندگی معنا دار می شود. اهمیت پردازش حسی به میزانی است که 80% از کل سیستم عصبی در این زمینه پردازش اطلاعات حسی درگیر می شود.اختلال پردازش حسی

اختلال پردازش حسی:

وضعیتی که اطلاعات حسی از محیط به طور ضعیف شناسایی ، تعدیل و تفسیر میشود که موجب پاسخ غیر معمول می شود در واقع مغز تجربه های حسی مختلف (بینایی ، شنوایی ، حرکت ، لامسه ، بویایی ، آگاهی بدنی و …) را به طور مناسب و مطلوبی پردازش می کند و ما به طور خودکار و شیوه مناسب به این اطلاعات پاسخ خواهیم داد. عدم رشد صحیح یکپارچگی حسی موجب بروز مشکلات یادگیری و رفتاری و ضعف خود تنظیمی مانند تنظیم هیجانات ضعیف و نقص توجه می شود.  یادگیری زمانی اتفاق می افتد که فرد بتواند اطلاعات حسی دقیق را دریافت کند آنرا پردازش کند و از آن برای سازماندهی رفتارهایش و پاسخ های تطابقی استفاده کند.

تاثیر بر کودکان بیش فعال:

شیوع اختلال پردازش حسی  5 الی 10 درصد برای کودکان بدون ناتوانایی و 40 الی 80 درصد برای کودکان با  انواع ناتوانی (اوتیسم ، بیش فعالی ، اختلالات یادگیری) می باشد. کودکان با سطح بالاتر نقص حسی سطوح بالاتری از رفتارهای بیش فعالی نشان می دهند. در مطالعه ای که بین کودکان 6 الی 10 ساله انجام شده بود نشان داد کودکان ADHD مشکلات بیشتری در پردازش حسی نسبت به پسران بدون علامت ADHD داشتند. این کودکان  قادر به دریافت و پردازش اطلاعات حسی مناسب و مداوم نمی باشد و موجب مشکلات تولید پاسخ های نامناسب در محیط مدرسه ، خانه و جامعه می شود که ممکن است روی عملکرد های حرکتی کودک ، توانایی یادگیری و سازمندهی رفتار او اثرگذار باشد.

تاثیر بر کودکان اختلال یادگیری:

در نیمی از موارد اختلال یادگیری در کودکان همراه با اختلال هماهنگی حرکتی می باشد. مهارت برنامه ریزی حرکتی در کودکان که به علت دریافت و پردازش اطلاعات نامناسب محیطی است ، دچار اختلال  می گردد. با توجه به ارتباط بین اختلال هماهنگی حرکتی و اختلال یادگیری شانس این کودکان را برای عملکرد پایین در فعالیت های حرکتی در زندگی روزمره بالا می برد. بعلاوه در این کودکان بالای 60% از زمان مدرسه به کارهای حرکتی ریز مانند دستنویسی اختصاص دارد. کودکان با اختلال پردازش حسی سطح بالاتری از نقص توجه ، حواس پرتی ، تکانش گری و سطح هوشیاری بالاتر نسبت به کودکان با پردازش حسی نرمال دارند.

                                                                                                 نمودار پاسخ حسی و توجه

رفتار های حس جویی در کودکان بیش فعال و اختلال یادگیری:

با توجه به نمودار فوق کودکان با رفتار های حس جویی سطح آستانه حسی بالاتری نسبت به محرکات محیطی دارند. به نظر می رسد این کودکان در جستجوی محرک های قوی تری می باشند به این معنی که تجارب حسی شدید برای این کودکان خوشایند و لذت بخش است.

کودکان بیش فعال در جستجوی ورودی های حسی عمقی مکرر و بیش از حد می باشند. به طور کلی در این شرایط در جستجوی مواردی از قبیل مقاومت شدید روی عضلات ، تحریک فشار عمقی و لمس عمقی یا فشار و کشش در مفاصل هستند. برای مثال کوبیدن پا به زمین هنگام راه رفتن ، افتادن یا برخورد عمدی با اشیاء ، هل دادن اشیاء بزرگ و حرکات خشن مانند پرتاب اشیاء با تمام قدرت می  باشد. رفتار های این کودکان ممکن است مخرب باشد یا در شرایطی با قوانین اجتماعی مغایرت داشته باشد. این کودکان در محیط های کم تحرک احساس خستگی می کنند و منجر به کم تحملی و اختلال در عملکردشان می شود.

رفتار های بیش حسی در کودکان بیش فعال و اختلال یادگیری:

 علاوه بر این کودکان با رفتارهای بیش حسی آستانه حسی پایینی دارند و عکس العمل شدید یا دور از انتظاری نسبت به حواس معمولی در محیط دارند. این کودکان سطح بالای آگاهی محیطی دارند و نسبت به جزئیات توجه زیادی دارند آنها از ورود هر محرکی آگاهند اما نمی توانند به محرکات عادت کنند. پاسخ های معمول و شایع نسبت به محرکات لامسه ، شنوایی ، بویایی و غیره آزاردهنده با حالت برانگیختگی ، اضطراب ، حواس پرتی ، ترس ، نا آرامی و عصبانیت را ایجاد می کند.

در واقع کودکان بیش فعال و اختلال یادگیری با علائم تدافع حسی ممکن است ایستادن در صف برای آنها نا خوشایند باشد و یا پله بالارفتن،  آسانسور ، و شرکت در فعالیت های حرکتی در مدرسه برای آنها آزاردهنده است یا برای غلبه بر ترس خود از لمس شدن سایر کودکان را محم می زنند. یا واکنش شدید نسبت به زنگ مدرسه نشان می دهند یا حتی این کودکان توانایی نگاه مستقیم و طولانی به تخته سیاه را ندارند.

برخی علائم اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال و اختلال یادگیری :

1. بهم خوردن تمرکز بیش از حد با سر و صدا
2. تمایل به حرکت مداوم
3. ضعف برنامه ریزی حرکتی و مهارت های جرکتی درشت و ریز ضعیف
4. وجود تون عضلانی پایین وشلی اندام ها
5. علاقه به فعالیت های پریدن ، چرخیدن ، ضربه زدن به اشیا ، کوبیدن و برخورد به سایر اشیاء
6. احساس خستگی در چشمها هنگام فعالیت های نوشتاری

اهمیت تشخیص زودهنگام اختلال پردازش حسی:

با توجه به اهمیت اختلال پردازش حسی در روند یادگیری و افت وضعیت تحصیلی کودکان و نیز علایم پنهان این اختلال از سنین پایین و تاثیر مخرب آن بر رفتار های اجتماعی در سنین بالاتر لزوم ارزیابی پروفایل حسی کودکان در سنین پایین تر و قبل از شروع مدرسه حیاتی و غیر قابل انکار می باشد. 

Refrense

THE EFFECTS OF SENSORY PROCESSING DISORDER IN RELATION TO PRAXIS. SKILLS IN YOUNG CHILDREN WITH LEARNING DISABILITIES AND / OR ATTENTION DISORDERS
By De’LamorAguilar