نوزادان تمام مواد غذایی را تاز زمانی که به شش ماهگی می‌رسند با استفاده از سینه مادر یا شیشه شیر مصرف می‌کنند. قابلیت مکش مناسب مواد غذایی از شیشه و سینه توسط نوزادان به هماهنگی بین سه عمل احتیاج دارد؛ مکیدن، بلع و تنفس. اختلال در هر کدام از این قسمت‌ها باعث اختلال در بلع در کودکان و نوزادان می‌شود.
مکیدن سینه و شیشه با حرکات کمی متفاوتی انجام می‌شود اما در هر دو صورت لب‌ها تنگ می‌شوند و با حرکات زبان فشار منفی ایجاد می‌کنند؛ زمانی که فک به پایین کشیده می‌شود، به بیرون ریختن مایعات و کشیده شدن به داخل دهان نوزاد کمک می‌کند. بعد از این نوزاد باید مایع را ببلعد که در این حین تنفس را قطع کرده و به بعد از بلیعیدن موکول می‌کند. در صورتی هر قسمت از این فرایند به درستی پیش نرود اختلال بلع در کودکان و نوزادان قابل مشاهده است.
سلسله مراتب مکیدن، بلع و تنفس بارها تکرار می‌شود و موجب تغذیه نوزاد می‌شود. بنابراین چیزهای زیادی ممکن است باعث پیچیده شدن این سلسله مراتب و بلع غذا شوند. در اینجا چند مثال محتمل در مورد دشواری در تغذیه نوزادان ارائه می‌کنیم. بسیاری از این مشکلات می‌توانند بر توانایی تغذیه، بلع و رشد کودک تاثیر بگذارند. این مشکلات به عنوان اختلال بلع در کودکان شناخته می‌شوند.
برای آشنایی با انواع اختلال بلع لطفاً تا انتها با بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج همراه شوید و در صورت نیاز از طریق تماس با کلینیک باقرزاده مشاوره درمانی کسب کنید.
انواع اختلال بلع در کودکان و نوزادان
انواع اختلال بلع در کودکان متفاوت است و ممکن است در پی عوامل خاصی بروز پیدا کند. علاوه بر این ممکن است علت بروز اختلال بلع در کودک مشخص نباشد. به هر حال با کمک گرفتن از بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج یعنی کلینیک باقرزاده تا حد زیادی می‌توان این مشکلات را حل کرد.
- نارس بودن
نارس بودن نوزادان به این معنی است قبل از هفته 32 حاملگی پایان می‌یابد. این کودکان ممکن است به دست آوردن مهارت‌هایی مثل مکیدن یا بلع را نشان دهند اما برای اینکه بتوانند به صورت کامل برای غذا خوردن از دهان آمادگی کسب کنند، 34 تا 37 هفته بارداری لازم است. این هفته‌های اضافه ممکن است به رشد سیستم عصبی مرکزی نوزاد اختصاص یابد؛ بنابراین پس از گذشت چند هفته ممکن است اختلال بلع در کودکان و نوزادان به حالت عادی باز گردد.
- گره زبان یا لب
اگر یک نوزاد به صورت ناگهانی و بدون هیچ مشکل واضح پزشکی و رشدی با مشکل بلع مواجه شد، ممکن است یک گره یا مشکل محصور در لب و زبان علت این مسئله باشد. در این نوزادان زمانی که با شیر مادرشان تغذیه می‌شوند، مادر ممکن است سوزش یا دردی را در ناحیه شیردهی احساس کند. گره و مشکل در لب بالا یا پایین و اتصال آن با لثه یا محل اتصال زبان با کف دهان وجود دارد. در این صورت کودک نمی‌تواند به راحتی دهانش را تنگ کند، زبان را حرکت دهد و عمل مکش را انجام دهد.
این محدودیت ممکن است واضح نباشد اما متخصص گفتاردرمانی قادر است تشخیص دهد که این یک اختلال است یا خیر. در صورتی که لازم باشد حتی یک جراحی جزئی برای درمان این عارضه توصیه شود. در صورت بروز این مشکل توصیه می‌کنیم به بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج مراجعه کنید و از روندی که باید طی شود اطمینان یابید.
- شکاف لب یا کام
از آنجایی که لب‌ها و سقف دهان برای کمک به مکیدن لازم هستند، وجود یک ترک یا آسیب دیدگی در این قسمت‌ها ممکن است به دشواری منجر شود. اگرچه اغلب نوزادانی که شکاف در لب و سقف دهان دارند می‌توانند با مداخلات درست به خوبی تغذیه کنند. یک گفتاردرمان می‌تواند توانایی تغذیه از شیر مادر در نوزاد را بسنجد و بفهمد که چه سیستم شیردهی برای موفقیت آمیز بودن تغذیه از شیشه مناسب است.
- اختلالات عصبی
یکی دیگر از مواردی که به اختلال بلع در کودکان و نوزادان منجر می‌شود، اختلالات عصبی مثل فلج مغزی، سندروم داون یا سایر اختلالات مشابه است. این اختلالات بر مقدار توده‌های عضلانی تاثیر می‌گذارند و ممکن است لب به خوبی به پستان یا شیشه نچسبد. بنابراین بیرون کشیدن شیر با استفاده از شیشه پستانک نیز ممکن است برای کودک دشوار باشد. البته این مشکلات نیز راه‌حل‌های خودشان را دارند که تکنیک‌های گفتاردرمانی مورد استفاده در معتبرترین کلینیک گفتاردرمانی کرج به این مسئله کمک می‌کند.
- اختلالات قلبی وابسته به اختلال بلع
نوزادانی که مشکلات قلبی دارند اغلب اوقات سختی را در هنگام غذا خوردن تجربه می‌کنند. این کودکان ممکن است در هنگام تغذیه از شیر مادرشان خسته شوند و قادر نباشند که این کار را به پایان برسانند. از آنجایی که نوزاد با هر بلع تنفس را قطع می‌کند، ممکن است ضربان قلب نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. برخی مداخلات جبرانی مثل استراحت در هنگام شیر خوردن و شیردهی مقطعی می‌تواند به حل این مسئله کمک کند. کلینیک گفتاردرمانی اغلب از یک تکنیک شیردهی مناسب برای درمان این مسئله استفاده کند.
بیشتر بخوانید: اختلال تلفظ
استفاده از قاشق و فنجان برای حل اختلال بلع
اغلب کودکان بعد از سن چهار ماهگی با غذاهای جامدی مثل سرلاک یا سایر غذاهای کودکان آشنا می‌شوند. هر متخصص اطفالی قادر است والدین را برای تشخیص سن مناسب غذا خوردن با قاشق راهنمایی کند. قابلیت مکش غذاهای روان و نرم از قاشق نیز به رشد کودک و مهارت‌های سطح بالای دهانی احتیاج دارد. چرا که در این فرایند نیز کودک از یک سلسله مراتب مشابه برای بلع غذا استفاده می‌کند؛ با این تفاوت که کودکان بعد از 6 ماهگی لازم نیست زبانشان را برای بلع غذا حرکت دهند. اختلال بلع در کودکان و نوزادان در این مراحل و حتی بعد از آن نیز ممکن است وجود داشته باشد.
همچنین برای استفاده از قاشق و فنجان برای بلع غذا باید از لب‌ها بهتر استفاده کرد تا غذایی روی قاشق باقی نماند و کاملاً وارد دهان شود. بنابراین برای اینکار کودک به رشد بیشتری احتیاج دارد. . به طوری که کودک برای استفاده از فنجان باید بتواند صاف بنشیند، گردنش را بالا نگه دارد، فک و لب‌هایش را به لبه فنجان نزدیک نگه دارد و از زبان برای ریختن نوشیدنی داخل دهان کمک بگیرد.
اغلب نوزادان قادرند در سن 6 ماهگی با استفاده از یک فنجان بنوشند. استفاده از فنجان برای نوشیدن مزایا و معایب زیادی دارد. در صورتی که کودک در استفاده از فنجان‌های مخصوص مشکل داشته باشد، گفتاردرمانی می‌تواند به تشخیص نوع اختلال بلع کمک کند و استفاده از فنجان مناسب را توصیه کند. بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج می‌تواند تجهیزات مناسب برای غذا خوردن را در اختیار کودکان شما قرار دهد تا موجب حل دشواری‌های موجود شود.
اختلال بلع و خوردن غذاهای جامد
اختلال بلع در کودکان و نوزادان در هنگام خوردن غذاهای جامد و در مرحله غذا خوردن نیز وجود دارد. خوردن غذا و بلعیدن آن به هماهنگی بیشتری بین لب‌ها، زبان و فک احتیاج دارد؛ این هماهنگی به نوزاد کمک می‌کند غذاها را گاز بزند، آن را به سمت دندان ببرد و بجود، غذاهای خورد شده را با زبان جمع کند و برای بلع به عقب دهان هُل دهد. خردسالان و کودکان ممکن است مشکلات مربوط به تغذیه و اختلال بلع را به واسطه مشکلات پزشکی که قبلاً ذکر کردیم تجربه کنند.
در صورتی که کودک با مشکلات مربوط به رشد حرکتی مواجه شود، ممکن است مشکلات مربوط به بلع را نیز در پی آن تجربه کند. همچنین گاهی ممکن است سایر کودکان اختلال بلع را بدون هیچ عامل واضحی تجربه کنند. مشکلات مربوط به تغذیه و بلع انواع مختلفی دارند و مشکلات یک کودک ممکن است به یک نوع منحصر نشوند. انواع این اختلالات شامل:
- مشکلات مربوط به حرکت: کودکانی که در هماهنگی حرکات بین لب‌ها، زبان و فک مشکل دارند، به احتمال زیاد در تغذیه مناسب نیز مشکل دارند. این کودکان ممکن است نتوانند مثل همسالان خود غذا را کنترل کنند.
- مشکلات فیزیکی: کودکانی که مشکلات فیزیولوژیک مربوط به جمجمه و صورت مثل غیر طبیعی بودن فک، لب و کام را دارند، با دشواری در غذا خوردن و اختلال بلع مواجه می‌شوند. مشکلات فیزیکی ممکن است به معده و روده نیز کشیده شوند و مشکل در هضم غذا را نیز به وجود بیاورند.
- مشکلات مربوط به پردازش حسی: در برخی کودکان که در پردازش حسی مشکل دارند ممکن است اختلال بلع مرتبط نیز به وجود بیاید؛ گاهی دمای غذا، بافت یا عطر غذا، مزه و رنگ غذا به یک چالش تبدیل شوند. کودکانی که مشکلات مربوط به پردازش حسی را دارند، ممکن است انتخاب غذا یا امتناع از غذا خوردن را تجربه کنند. بنابراین ورودی غذایی آنها به این دلیل ممکن است محدود شود. البته تمام این امتناع از خوردن‌ها و انتخاب پذیری غذا با مشکل در پردازش حسی مربوط نیستند. هر مشکل فیزیکی که به اختلال بلع در کودکان و نوزادان مرتبط است باید در اولویت قرار بگیرد. بنابراین در بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج ابتدا تشخیص مشکلات فیزیکی مربوط به بلع مورد توجه قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: اختلال پردازش حسی
اگر کودک ما اختلال بلع دارد باید چه کنیم؟
قبل از هر چیزی بهتر است نگرانی های خود در مورد کودک را با پزشک اطفال در میان بگذارید. قدم بعدی این است که به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید که در این زمینه تخصص دارد. حتی ممکن است با یک تیم تخصصی همکاری کنید تا مشکل کودکتان راحت‌تر حل شود. هرچه اختلال بلع در کودکان و نوزادان زودتر تشخیص داده شود و روش درمانی مناسب آغاز شود، شانس تقویت مهارت‌های بلع و تغذیه مناسب افزایش می‌یابد.
اگر مایل باشید بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج یعنی کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده قادر است خدمات تخصصی خود را در اختیار شما قرار دهد. این کلینیک از به‌روزترین روش‌ها برای حل اختلال بلع و اختلالات رفتاری و گفتاری استفاده می‌کند. همچنین خدمات گفتاردرمانی در منزل نیز به عنوان یک تسهیل کننده برای خانواده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای هماهنگی بیشتر توصیه می‌کنیم با شماره تماس درج شده در بخش تماس با ما، ارتباط برقرار نمایید.
